‘گفتگو از مهسا حاجیان گزارشگر پایگاه تحلیلی- خبری درسا نیوز؛ مناطق آزاد تجاری، مناطقی‌اند که با هدف افزایش صادرات به وجود آمده‌اند و تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی که در این مناطق فعالیت می‌کنند از امتیازاتی برخورداند که مشوق آنان برای افزایش فعالیت‌های تجاری است. اما در یکی دو دهه اخیر شاهد کاهش صادرات و چند برابر شون واردات و همچنین تراز تجاری منفی در این مناطق بوده‌ایم. به سراغ جعفر قادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس رفته‌ایم تا در این باره با او گفت‌وگو کردیم:
کمیسیون اقتصادی مجلس چه برنامه‌ای برای رسیدگی به چالش‌ها و مشکلات مناطق آزاد دارد؟
قانون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مدت‌هاست که اصلاح نشده است و اولین کاری که ما باید در کمیسیون اقتصادی انجام بدهیم این است که قانون را به روز کنیم و تلاش‌مان این باشد که مزیت و امتیازات مناطق آزاد را که به مرور حذف شده است را برگردانیم.
تا به حال متأسفانه هرچه زمان گذشته نه تنها ما به سمت باز شدن اقتصاد حرکت نکردیم بلکه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به عنوان بخش‌هایی از سرزمین که خارج از چارچوب‌های بدنه اصلی هستند و دارای امتیاز ویژه برای فروش محصولات و صادرات کالا هستندبه مرور امتیازات خودشان را از دست داده‌اند و امروزه بخشی از واحدهای تولیدی ترجیح می‌دهند به جای اینکه در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی فعالیت کنند در شهرک‌های صنعتی‌فعالیت کنند.
چرا؟
چون مشوق‌های شهرک‌های صنعتی اگر بیشتر نباشد کمتر از‌مناطق آزاد و ویژه تجاری نیست و محدویت‌های شهرک‌های صنعتی به مراتب کمتر از مزیت‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی است که این ایرادات باید برطرف شود.
بخشی از معضلات و مشکلاتی که وجود دارد در ارتباط با ورود و خروج کالا به مناطق آزاد و ویژه تجاری است که باید قوانین‌شان شفاف شود تا ابهاماتی که در این مناطق وجود دارد و تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را سردرگم کرده است برطرف شود.
در حوزه‌های دیگر، مثل زیرساخت‌ها و تأمین نیازهای ارزی هم نیاز هست که مشوق‌ها برای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در نظر گرفته شود و سایز مواردی که نیاز به پیگیری دارند، پیگیری شوند. شاید نیاز باشد که ساختار دبیرخانه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هم در عین حال که پاسخگو باشد به مجلس باید به‌گونه‌ای پیش‌بینی شود که ارتقا جایگاه یابد و مجموعه زیر پوشش ریاست جمهور باشد که بتواند اثرگذاری ببشتری داشته باشد.
به نظر شما مطابق آمار گمرک ایران، چرا تراز تجاری مناطق آزاد در یک دهه اخیر همواره منفی و واردات چندین برابر صادرات بوده است؟
شاید یکی از دلایل این باشد که زیرساخت‌های کافی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هنوز ایجاد نشده است و به نظرم زیرساخت هنوز در مناطق آزاد و مناطق آزاد ویژه وجود ندارد و از طرفی هم منابعی برای تکمیل زیرساخت‌ها دراختیار این مناطق قرار داده نمی‌شود و این باعث می‌شود از پتانسیل‌های مناطق آزاد استفاده نشود. این مجموعه دلایل باعث می‌شود که تراز منفی ایجاد شود.
