لیلا امیری گزارشگر و خبرنگار پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ کتاب «کردها در خاورمیانه ناآرام» یکی مهم‌ترین کتاب‌های ارزشمند و اثر پروفسور اوفرا بنگیو(Ofra Bengio) با محوریت و موضوعیت جایگاه و موقعیت کوردها در خاورمیانه ناآرام و در حال تغییر می‌باشد که توسط دکتر لقمان قنبری ترجمه و توسط انتشارات ارزان در سال ۱۴۰۲ چاپ و منتشر شده است.
این گزارش حاکی است؛ فصول مختلف کتاب عبارت‌اند از ۱- کردستان بزرگ: یک بررسی سراسرنما ۲- ظهور شهاب‌سنگ کردستان در روژئاوا ۳- معضلات کوردها در باکور ۴- بررسی وضعیت کوردها در باشور ۵- کوردهای فراموش شده در روژهلات۶- دولت اسلامی: نعمتی در لباس مبدل۷- نقش مبهم بازیگران بین‌المللی در رابطه با کوردها ۸- و در نهایت در بخش آخر کتاب نیز به بررسی آینده کوردها در منطقه اختصاص داده شده است.
در ادامه این گزارش آمده است که به‌طور خلاصه نویسنده در این کتاب بر این باور است که هر چند در طول قرن بیستم، کُردها عموماً به‌عنوان یک اقلیت دردسرساز و همیشه قربانی به تصویر کشیده می‌شدند با این وجود در قرن بیست‌ویکم آنها به بازیگرانی سرنوشت‌ساز در معادلات سیاسی – نظامی منطقه و بعضاً جهان تبدیل شده‌اند.
افرا می‌گوید؛ کوردها در قرن ۲۱ عهده‌دار نقش رهبری در شکل‌دهی مجدد به نقشه ژئواستراتژیک منطقه شده‌اند.
در واقع او معتقد است که در این قرن جهان کوردی دستخوش تغییرات پارادایمیکی شده است و این تغییر پارادایمیک محصول پنج تحول مهمی بوده است که در سال‌های اولیه این قرن رخ داده است: ۱- جنگ سال ۲۰۰۳ علیه عراق توسط نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا. ۲- وقوع تحولات موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ . ۳- ظهور داعش در تابستان ۲۰۱۴ . ۴- شکاف عمیق بین جهان سنی و شیعه که نقشه ژئواستراتژیک را پیچیده‌تر کرد. ۵- و در نهایت بازگشت روسیه به منطقه و به همراه آن جنگ سرد آمریکا و روسیه بر سر مناطق نفوذ در خاورمیانه از مصادیق بارز این تغییرات پارادایمیک هستند.
نویسنده معتقد است در آغاز قرن بیست‌ویکم، یک روند دیالکتیکی تضعیف دولت – ملت‌ها و هم‌زمان توانمند شدن بازیگران غیردولتی در خاورمیانه در حال وقوع است.
در همین راستا هیچ نمونه‌ای بهتر از دولت – ملت‌های شکست‌خورده عراق و سوریه و به‌موازات آن ظهور کوردها و دشمن آنها یعنی داعش در منطقه وجود ندارد.
یکی از بارزترین نتایج این روند دیالکتیکی در خاورمیانه محوشدن مرزهای جغرافیایی بین عراق و سوریه است که برای کوردها به معنای تقویت روابط فرامرزی و ناسیونالیسم فرامرزی است.
هرچند که افرا بر این باور هستند که هم داعش و هم کُردها پایه‌های دولت – ملت در عراق و سوریه را متزلزل، مرزهای بین‌المللی شناخته شده بین این دو کشور را محو، و دیدگاه «سایکس- پیکوی» قرن بیستم در مورد نقشه خاورمیانه را زیر سؤال برده‌اند.
اگر چه به‌زعم پرفسور بنگیو اگرچه جنبش‌های کوردی در هر چهار بخش کردستان بزرگ خواستار «حق تعیین سرنوشت» بوده‌اند، اما فهم و برداشت آنها از تجسم سیاسی این حق و همچنین چگونگی دستیابی به آن در میدان عمل، تفاوت‌های زیادی با هم داشته است.
بعلاوه نویسنده سعی داشته است تا به بررسی و تحلیل رقابت و وابستگی متقابل این چهار بخش از کُردستان بزرگ و نیز پویایی روابط آنها با کشورهای منطقه و جامعه بین‌المللی بپردازد.
نویسنده معتقد است امروزه درحالی‌که کل منطقه در یک وضعیت نوسان قرار گرفته است، سؤال بزرگ این است که آیا کوردها می‌توانند نقشه خاورمیانه را برای تحقق رؤیای خود یعنی تشکیل یک دولت خودمختار تغییر دهند یا خیر. در جواب او معتقد است به این سؤال نمی‌توان پاسخ قاطع داد، زیرا در حال حاضر مناطق مختلف کردنشین در یک موقعیت مشابه به هم قرار ندارند و هر کدام در مراحل مختلف در مسیر ملت‌سازی و دولت‌سازی هستند.
به نظر می‌رسد در آینده تنها منطقه پیشرو در امر استقلال، اقلیم کردستان عراق خواهد بود. آیا اقلیم کردستان عراق قدم در راهی بی‌بازگشت خواهد گذاشت و اعلام استقلال می‌کند؟ باید دید.
عنوان: کُردها در خاورمیانه ناآرام, نویسنده: پروفسور اوفرا بنگیو ,مترجم: دکتر لقمان قنبری , شابک: ۹۷۸۹۱۹۸۸۷۰۱۱۴, اندازه(سانت): ۱×۲۱×۱۴.۶, تعداد صفحه: ۱۲۰, سال انتشار شمسی: ۱۴۰۲, سال انتشار میلادی: ۲۰۲۳, ناشر:نشر کتاب ارزان, / The Kurds in a Volatile Middle East/
