یادداشتی از محسن عباسی‌فرد در پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ دونالد ترامپ چه خوابی برای بنامین نتانیاهو دیده است؟
هیچ گاه در تاریخ انتخابات ایالات متحده، «فلسطین» عاملی تعیین کننده در انتخابات و برای تقلیل آراء، به ویژه رای جوانان به حزب دموکرات و به نفع جمهوری‌خواهان نبوده است. در حالی که در انتخابات ۲۰۱۶و ۲۰۲۰رای مسلمانان و اعراب آمریکا عمدتاً به دمکرات‌ها بود، جنگ اسرائیل با غزه و حمایت کامل دولت جو بایدن- کامالا هریس از اسرائیل، به دونالد ترامپ اجازه داد تا از نارضایتی عمومی بسیاری از رای دهندگان به نفع خود بهره بگیرد و خود را گزینه بهتری برای رای دهندگان مسلمان و عرب که از جنگ و کشتار مردم غزه خشمگین بودند، معرفی کند؛ هر چند بسیاری نیز رای خود را به جیل الن استاین، نامزد حزب سبز دادند که نتیجه هر دو به ضرر دمکرات‌ها تمام شد.
تردیدی نیست که دموکرات ها وجمهوریخواهان در آمریکا در هدف واستراتژی یکسان،اما درتاکتیک ها و ابزاروشیوه های اجرا تا حدودی متفاوتند. البته با رئیس جمهور غیرمتعارفی همچون دونالد ترامپ باید ملاحظات و تفاوت‌های بیشتری هم در نظر گرفت. بخشی از آنچه دونالد ترامپ دوره اول را از روسای جمهوری گذشته ایالات متحده متمایز کرد، این بود که سیاست را به شیوه‌ای مشابه نحوه برخوردش با حوزه تجارت، با نگاهی بازارگرا، منفعت‌طلبانه و از طریق معامله دنبال کرد .
در دور دوم، ترامپ ضمن تأکید بر بازگشت به سیاست «اول آمریکا»، به جز ادعا برای توانایی پایان دادن به جنگ روسیه علیه اوکراین در عرض ۲۴ساعت پس از روی کار آمدن، وعده برقراری صلح در خاورمیانه داد.
دونالد ترامپ هرگز حمایت مطلق خود را از رژیم صهیونیستی پنهان نکرده است. دونالد ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، بیت‌المقدس را پایتخت اسرائیل دانست و سفارت آمریکا را از تل آویو به بیت‌المقدس منتقل کرد.
ادعای حق حاکمیت اسرائیل را در مورد بلندی‌های جولان اشغالی در سوریه به رسمیت شناخت و تأکید کرد که شهرک سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری با قوانین بین‌المللی مغایرت ندارد.
در دوران او، بخشی از کمک‌ها به فلسطینی‌ها قطع شد – به ویژه کمک به آنروا. دونالد ترامپ همچنین برای تضعیف بیشتر موقعیت رهبری فلسطین، دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین را در واشنگتن تعطیل و ۲۰۰میلیون دلار بودجه تشکیلات خودگردان فلسطین را قطع کرد.
دونالد ترامپ با بی‌توجهی به سرنوشت و آینده فلسطین، میانجیگری به اصطلاح توافقنامه‌های صلح ابراهیم برای برقراری روابط دیپلماتیک و اقتصادی بین اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی را ممکن ساخت.
یکی از آخرین اقدامات او به نفع اسرائیل این بود که اعلام کرد محصولات شهرک‌های غیرقانونی اسرائیل در کرانه باختری اشغالی باید دارای برچسب «ساخت اسرائیل» باشند.
محمود عباس در آن مقطع در واکنش به اقدام دونالد ترامپ در رابطه با قدس به طعنه گفته بود: «با یک توییت کردن دونالد ترامپ، بیت‌المقدس از روی میز کنار گذاشته شد؛ آمریکا با فشار اسرائیل قدس را یکباره ‘پایتخت جاودان’ اسرائیل نامید؛ یعنی همان لقبی که اسرائیل به کار می‌برد؛ اما هر چه بشود، ما فلسطینیان هرگز آن را نخواهیم پذیرفت.»
با توجه به پیشینه فوق و وعده‌های دونالد ترامپ، موضوع جنگ غزه و لبنان از اولویت های او خواهد بود.
پس از ۷ اکتبر، نادیده گرفتن آرمان فلسطین غیرممکن شد، اما بایدن-هریس آن را دریافت نکردند. گذشته از اینکه اکثریت قاطع تصمیمات ترامپِ دور اول در مورد اسرائیل، در زمان جو بایدن – کامالا هریس ادامه یافت و هیچ یک از تصمیمات اتخاذ شده در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ تغییر نیافت، ارسال کمک‌های گسترده نظامی ادامه پیدا کرد و بر “حق اسرائیل برای دفاع از خود” تأکید و تمامی اقدامات بین‌المللی در سازمان ملل برای آتش بس خنثی شد .
دولت جو بایدن به نتانیاهو اجازه داد تا با نقض خطوط قرمز، او را مکرر تحقیر کند. بایدن به بنامین نتانیاهو گفت که به رفح حمله نکند، کریدور فیلادلفی را اشغال نکند، به کامیون‌های کمک‌رسانی اجازه ورود به غزه دهد، به لبنان حمله نکند… طرح ۳مرحله‌ای ۳۱می ۲۰۲۴ جو بایدن به دلیل مانع تراشی‌های اسرائیل اجرا نشد. بنامین نتانیاهو همه خطوط قرمز را نادیده گرفت.
دولت جو بایدن- کامالا هریس همچنین همه تلاش خود را برای سرکوب و مقابله با مخالفان نسل‌کشی در داخل آمریکا به انجام رساند، جنبش حامی فلسطین را اهریمنی جلوه داد و نسبت به خواست‌های آمریکایی‌های عرب و مسلمان آمریکایی بی‌توجهی نشان داد.
جو بایدن و کامالا هریس پیامی را که صدها هزار رای دهنده سنتی آنان در اوایل سال‌جاری برایشان ارسال کردند، نادیده گرفتند. کامالا هریس، همچون جو بایدن همه تلاش خود را برای بیان تعهد تزلزل ناپذیر خود به اسرائیل به کار گرفت.
با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن جو ترامپ و اظهارات متناقض او، می‌شود گزینه‌های زیر را برای آینده فلسطین در نظر داشت: اول- ادامه سیاست‌های قبل: پیروزی دونالد ترامپ، اگر به معنی ادامه سیاست‌های دوران اول باشد، بدون‌شک بدان معناست که بنامین نتانیاهو به برنامه‌های خود در غزه وکرانه باختری و کوچاندن مردم، با فشار کمتر و سهولت بیشتر ادامه دهد.
این اقدامات، به جز تقسیم غزه، تأثیر عمده ای بر بیت‌المقدس و مسجد الاقصی و کل کرانه باختری و پاکسازی منطقه مرزی در جنوب لبنان و حتی کل منطقه خواهد داشت. اگر چنین شود باید برای امکان گسترش جنگ در منطقه آماده شد، نه توقف آن؛ چیزی که دونالد ترامپ وعده آن را داده است.
بسیاری از فلسطینیان نگران این هستند که دونالد ترامپ از بنامین نتانیاهو و متحدین راست افراطی او در جنبش صهیونیسم مذهبی در مورد امکان بازگشت شهرک‌ها به نوار غزه و آواره شدن فلسطینی‌ها به خارج از آن و توسعه بیشتر شهرک نشینی صهیونیست‌ها در کرانه باختری حمایت کند.
هیچ استبعادی ندارد دونالد ترامپ، که از سوی رهبران راست مذهبی افراطی در ایالات متحده و اسرائیل حمایت می‌شود، همان اقدامی که در ۲۰۱۷در رابطه با بیت‌المقدس انجام داد، در مورد مسجدالاقصی و بازگذاشتن دست جنبش صهیونیسم مذهبی در مسجدالاقصی انجام دهد.
نگرانی مهم این است که در قیاس با دور اول، جنبش صهیونیسم مذهبی در دوران دوم دونالد ترامپ، از قدرتی مضاعف برخوردار شود. این جنبش هدف خود را ایجاد معبد یهودی در مسجد الاقصی اعلام کرده است. داماد دونالد ترامپ، جرد کوشنر، یکی از حامیان اصلی ایده باز کردن مسجد الاقصی «به روی همه مؤمنان» برای اقامه نماز است که اشاره او به نماز یهودیان با آزادی کامل است. او در مورد غزه هم اظهاراتی داشته است.
پس از برکناری یواو گالانت از وزارت دفاع و جانشینی یسرائیل کاتز در شب انتخابات آمریکا، این جنبش اکنون در مسیر کنترل بقیه بخش‌های امنیتی اسرائیل است. در همین رابطه، اخباری پیرامون برکناری رئیس ستاد ارتش و رئیس شاباک منتشر شده است.
به این ترتیب، اگر شاهد ادامه دونالد ترامپ اول باشیم، از این پس فلسطینی‌ها فقط با جمعی متعصب از جنبش صهیونیسم مذهبی روبرو نیستند، بلکه با سرویس‌های امنیتی تحت کنترل آن وحمایت نومحافظه کاران و جنبش مسیحیان انجلیلی طرفدار صهیونیست‌ها در ایالات متحده که تعصب دینی آنان کمتر از بن گویر و اسموتریچ نیست، مواجه خواهند بود.
اگر چنین شود، دوره دوم دونالد ترامپ با اجازه دادن به بنامین نتانیاهو برای «پیروزی کامل»، تنها به معنای ادامه و گسترش دامنه جنگ است.
با توجه به اظهارات ضد و نقیض دونالد ترامپ، قرینه‌هایی برای این رویکرد هست. قبلاً، دونالد ترامپ از همه اقدامات دولت اسرائیل در فلسطین و لبنان بدون هیچ قید و شرطی حمایت کرده است.
به این ترتیب، این دوره شاید برای فلسطینی‌ها حتی بدتر از دوره اول دونالد ترامپ باشد. به ویژه با توجه به اینکه حزب جمهوری‌خواه کنترل هر دو مجلس را بر عهده دارد.
دوم. پایان جنگ: از ابتدای جنگ غزه، دونالد ترامپ اعلام کرده است که تصمیم‌گیری برای پایان دادن به جنگ باید در دستان بنامین نتانیاهو باشد. البته در دوران تبلیغات انتخاباتی، دونالد ترامپ ضمن تعهد به حمایت از امنیت اسرائیل، به جامعه عرب و مسلمان آمریکا متعهد شده است برای پایان جنگ خاورمیانه تلاش خواهد کرد؛ هر چند چگونگی آن را توضیح نداده است.
در ماه ژوییه، او به بنامین نتانیاهو گفت که این اختلافات باید تا زمان روی کار آمدن او در ژانویه ۲۰۲۵حل و فصل شود و تأکید کرد که باید «کار را تمام کند و به سرعت آن را انجام دهد.»
دونالد ترامپ با اشاره به گفتوگوی خصوصی خود گفت: «به بیبی گفتم، ما جنگ‌های بی‌پایان، به ویژه جنگ‌هایی که آمریکا را به درون خود بکشاند، نمی‌خواهیم.» اینکه او چگونه قصد«پایان دادن» به این جنگ را دارد، مشخص نیست.
دونالد ترامپ گفت که اسرائیل در حال «بازنده شدن در جنگ روابط عمومی» است. اول نوامبر هم دونالد ترامپ در یک رستوران لبنانی در میشیگان متعهد شد که اگر انتخاب شود: «شما در خاورمیانه صلح خواهید داشت، اما نه با این دلقک‌هایی که الان ایالات متحده را اداره می‌کنند..»
دونالد ترامپ در سخنرانی پیروزی خود در فلوریدا هم مجدد تأکید کرد که «جنگ‌ها را متوقف می‌کند»، چیزی که بسیاری از آمریکایی‌های عرب‌تبار از دولت جو بایدن- کامالا هریس به خاطر شکست در انجام آن انتقاد کردند.
با توجه به نفوذ دونالد ترامپ بر بنامین نتانیاهو و رابطه مستحکم آنان، دونالد ترامپ اگر بخواهد، می‌تواند او را همانطور که رونالد ریگان جمهوری‌خواه، اسرائیل را چهار دهه پیش مجبور به توقف بمباران بیروت کرد، برای پایان دادن به جنگ در غزه و لبنان تحت‌فشار قرار دهد.
البته این امر پیامدهایی هم برای بنامین نتانیاهو و هم متحدین افراطی او خواهد داشت. تحقق این امر قبل از بازگشت اسرا به منزله پیروزی حماس و حزب‌الله خواهد ود، که خواست دونالد ترامپ نیست.
دونالد ترامپ با ذهن محاسبه گر خود شاید هم بسنجد که بتوان بدون بنامین نتانیاهو پروژه خود را برای پایان جنگ پیش ببرد. با توجه به اینکه بعد از ۷ اکتبر، جهان، جهان دیگری است و نادیده گرفتن فلسطینیان در هر معادله‌ای غیرممکن است، شاید دونالد ترامپ هم ترامپ دیگری با محاسبات جدید برای حذف بنامین نتانیاهو از گردونه قدرت باشد.
در این که دونالد ترامپ رئیس جمهوری غیرمتعارف و غیر قابل پیش‌بینی با شخصیتی منفعت‌طلب و معامله‌گر است، هیچ شکی نیست. او در عین اینکه خواهان کارهای بزرگ به زعم خود است، به تصویری که از او در تاریخ بماند، اهمیت می‌دهد و خواهان آن است که میراث سیاسی ماندگاری از خود بر جای بگذارد.
دونالد ترامپ در صدد تکمیل توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل است که ریاض بعد از جنگ غزه، بدون تحقق دولت فلسطین آن را غیر ممکن دانسته است.
آیا این میراث سیاسی می‌تواند برقراری صلح ماندگار در منطقه و تحقق دولت فلسطینی باشد؟ باید تا انتهای دوره ریاست دونالد ترامپ منتظر نشست!
