گزارش سوسن پریان گزارشگر پایگاه تحلیلی-خبری درسانیوز؛ به بلندای تاریخ هر صبح دامن کشان از تیرگی ژرفای آب سر بر می‌کشد شاید به خورشید برسد. ماندگار است در ادبیات کهن سرزمین. زادگاهش تالاب‌ها و سراب‌هاست. ایزد میترا اما! بر روی گلبرگ‌های مخملی گل اساطیری؛ موی سپید کرده است در تاق‌بستان. نگران است و نظاره‌گر سراب بی‌نیلوفر.
نیلوفر اما! با خاک و آب و آتش و باد عجین است. ریشه در خاک دارد و ساقه در آب، برگ‌هایش در بادند و لبخند گل‌هایش به سوی خورشید.
این لاله‌های مرداب که خانه‌اش برکه‌هاست؛ گاه چنان بزرگ می‌شوند که می‌تواند وزن انسانی را تاب آورد.
با این حال داستان مرگ گل‌های مرداب در کرمانشاه به ۱۰ سال پیش باز می‌گردد. آن زمان که به دلیل کاهش بارندگی، خشکسالی‌های دهه اخیر را رقم زد و برای اولین بار گلوی سراب نیلوفر را هم فشرد و بخشی از آب سراب نیلوفر به زمین فرو رفت. این روند ادامه یافت تا آنجا که هر ساله و با آغاز فصل گرما، قسمت اعظم سراب خشکید.
و اما مسوولان! هر سال به امید نزولات آسمانی؛ سراب می‌دیدند و غافل از اینکه سراب به خواب رفته است.
اعلام هشدار رنجبر فرماندار اسبق
برای زنده نگه داشتن سراب با هشدار مهندس فضل‌اله رنجبر، فرماندار وقت همه پای کار آمدند. یک پژوهشگر در دانشکده کشاورزی پیش از نابودی کامل آن، نمونه‌ای از گل نیلوفر را از سراب، جمع‌آوری کرد تا در محیط گلخانه‌ای مجهز نگهداری و در فضای آزمایشگاهی تولید و تکثیر یابد تا پس از آن در زمان پُرآبی در سراب نیلوفر کاشته شود.
البته مقصر اصلی خشک شدن تالاب را می‌توان سازمان جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای دانست. کشت بی‌رویه ذرت و حفرچاه‌های بسیاری در دشت‌های اطراف سراب ارمغان بی‌توجهی این دو نهاد بود.
به گفته فرماندار اسبق کرمانشاه شاید اگر این موهبت خدادادی در استان کرمانشاه دیگر قرار داشت به طور جدی مورد توجه و رسیدگی قرار می‌گرفت اما اراضی سراب نیلوفر وقف خاص بود و در اختیار دادستان کل کشور! و از همین روی امکان رسیدگی از سوی مدیران دولتی وجود نداشت. بنابراین از دادستان وقت درخواست شد تا اراضی سراب نیلوفر به شرکت توسعه گردشگری سپرده شود. بنابراین با همکاری معاون کل دادگستری وقت استان و مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری تصمیماتی در باره جلوگیری از کشت بی‌رویه محصولات پرمصرف آبی تا شعاع ۱۰ کیلومتری سراب نیلوفر و مسدود کردن تمامی چاه‌های غیرمجاز و مراقبت از سراب گرفته شد و مقرر گردید از ابتدای آذرماه ۱۴۰۰ از سوی دادگستری کرمانشاه محدوده سراب نیلوفر به شرکت توسعه گردشگری تحویل داده شد تا با همکاری فرمانداری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعتبارات لازم برای ترمیم و مرمت پیاده راه‌ها و فضای سبز و سرویس‌های خدماتی و روشنایی و سایر موارد سراب نیلوفر در دستورکار قرار بگیرد چرا که آن موقع هم در وضعیت نامطلوب قرار داشتند.
احیای نیلوفران آبی
فضل‌اله رنجبر، در باره احیای سراب نیلوفر چنین می‌گوید: در آن زمان به دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی سراب در معرض خشک شدن بود. سال ۱۳۹۳ بود که از طریق اطلاع‌رسانی یک شهروند دلسوز که گل‌های نیلوفر در حال انقراض ونابودی کامل است به اتفاق رئیس محیط‌زیست و بخشداری در بازدید از سراب متوجه عمق فاجعه شدیم بنابراین جلسه اضطراری در فرمانداری با حضور ادارات زیر مجموعه برای ارائه راهکار تشکیل شد و درهمین راستا برای جلوگیری از مرگ سراب نیلوفر تصمیماتی در خصوص محدودیت از کشت ذرت و مسدود کردن چاه‌ها گرفته شد و اکیپ گشت و نظارتی سراب، فعال‌تر گردید.
این فرماندار اسبق درادامه سخنانش می‌افزاید: در کمیته برنامه‌ریزی رقم اعتباری برای احیای گل‌های سراب نیلوفر مصوب شد اما سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت به دلیل موارد مهم‌تر مخالف تامین اعتبار بود و بنابراین، این موضوع مهم را با معاونت سیاسی استاندار مطرح کردیم. به هرحال با اینکه اعتبار کامل نبود با هزینه شخصی پروفسور دانیال کهریزی و کمک اندک بخشداری مرکزی؛ خوشبختانه احیا گل نیلوفر به همت این پژوهشگر دغدغه‌مند در کشت آزمایشگاهی گلخانه‌ای جواب داد و درفصل بارش طی مراسم خاص با حضور سازمان مردم نهاد، اداره کل میراث فرهنگی,گردشگری و صنایع دستی کرمانشاه، دانشگاه رازی و پردیس کشاورزی، امر لایروبی سراب و کاشت دوباره گل نیلوفر انجام شد.
فرماندار اسبق کرمانشاه بیان می‌کند: صمیمانه قدردان زحمات بی‌شائبه پروفسور دانیال کهریزی در زنده نگه داشتن این گل اساطیری که ریشه در تاریخ کهن این سرزمین دارد؛ هستم و از مسوولان عزیز سازمان میراث، محیط‌زیست، آب منطقه‌ای و سایر دست‌اندرکاران دولتی و سمن‌ها تقاضا دارم که در حفظ و کاشت و نگهداری آن اهتمام ورزند.
نیلوفر بوی بزرگان و توانگران را دارد
پژوهشگران دانشگاه(UCLL) در یک تحقیق طولانی در دهه ۱۹۹۰ میلادی در شمال‌شرق چین، به این نتیجه دست یافتند که گل نیلوفر آبی کهن‌ترین ژنوم‌های جهان را دارد که به درازای تاریخ توانسته خودش را با شرایط بسیار سخت وفق دهد. به اذعان محققان بذر این گیاه می‌تواند تا ۱۳۰۰ سال زنده بماند و پس از گذشت قرن‌ها قادر است حتی بدون وجود نور خورشید جوانه بزند زیرا که درصد بالایی از پروتئین این گیاه درهوای خیلی گرم سیال و مایع باقی می‌ماند.
با این وصف به اعتقاد کارشناسان محیط‌زیست، برگ‌های نیلوفر در زمان قدیم چنان بزرگ و قدرتمند بودند که وزن انسان را بر روی خود تحمل می‌کردند اما به مرور زمان به دلایل مختلف ازجمله: ورود آلودگی‌های مختلف به زیستگاه نیلوفران آبی، کاهش آب تالاب‌ها بر اثر کاهش بارندگی و اعمال حریصانه درحفر چاه غیرمجاز و کشت محصولات آب بَر در اطراف سراب یا دست بی رحم گردشگران که به دلیل زیبایی یا خواص درمانی آن را می چینند یا حتی وجود قایق های موتوری و البته طرح‌های عجیب در اطراف سراب که دشمنان اصلی این گیاه تاریخی است نه تنها سال به سال از کثرت نیلوفران آبی کاسته شده بلکه ارتفاع برگ‌های آن نیز که در گذشته بلندتر از قد انسان بود؛ هر سال کوتاه‌تر می‌شود.
گویند این گل با آفتاب سر بیرون می‌آورد و باز با آفتاب فرو می‌رود و مرغی به گاه فرو رفتن نیلوفر در میان آن در آید و صبح که نیلوفر دهان گشاید پرد و رود ( معین،۱۳۳۵،۸۲۵).
