اعظم چقازردی -گزارشگر پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ خرابی، ویرانی، آوارگی، مصیبت و قتل وعام آدمها بیگناه و زنان و کودکان بیپناه چهرههایی کریه از جنگ هستند که برای هیچ انسانی خوشایند نیست، اما با همه این بدیها کمتر جایی را در این کره خاکی میتوان یافت که از زمان آمدن انسانها روی آن تاکنون جنگی به خود ندیده باشد.
امپراتوریها و کشورهای زیادی در طول تاریخ بشر بودهاند که درگیر جنگ بودهاند و صدمات و خسارات فراوانی دیدهاند، صدمات و آسیبهایی که عوارض آن تا سالهای متمادی بر روح و کالبد شهرها و مردمانش باقی مانده است.
با این حال در جنگهایی که در یک قرن اخیر اتفاق افتاده، بویژه جنگهای جهانی اول و دوم، خیلی از کشورهایی که درگیر این دو جنگ بزرگ و عالمگیر بودند، بلافاصله پس از پایان جنگ بازسازیهایشان را شروع کردند و کمی بعد برای نشان دادن حوادثی که در سرزمینشان رخ داده دست به کار شدند.
این کشورها که پیشتاز آنها کشورهایی همچون ژاپن، روسیه، فرانسه، ترکیه و حتی ویتنام بودهاند، موزههای جنگ را راهاندازی کردند، یادمانهایی برای سربازان فداکارشان ساختند، ادوات و سلاحهای باقی مانده از نبردها را همانطور دست نخورده گذاشتند و بعداز آن از مردم دنیا دعوت کردند تا برای دیدن آثار جنگ و اینکه چه بر سر گذشته، به کشورشان سفر کنند و از روستاها و شهرهای آسیبدیده از جنگ بازدیدی داشته باشند و این سرآغازی بود برای شکلگیری گردشگری جنگ در دنیاست.
بهرهبرداریهای سیاسی، تقویت جایگاه کشور در سطح بینالمللی، به جریان افتادن دوباره زندگی، بهبود شرایط اقتصادی و رونق در مناطق جنگزده و توجه به بُعد تاریخی موضوع ازجمله اهدافی بود که این کشورها با شکلگیری گردشگری جنگ در کشورهایشان بدنبال آن بودند و حالا بعداز گذشت چندین دهه از جنگهای جهانی اول و دوم، سالانه هزاران نفر در قالب تورهای گردشگری جنگ به کشورهای جنگزده دنیا سفر میکنند و بقایای جنگ در این کشورها را میبینند.
اما داستان جنگ در ایران و به ویژه منظقه غرب الخصوص کرمانشاه رنگی متفاوت دارد. هرچند کشور ما به واسطه موقعیت استراتژیکش در طول هزاران سال گذشته همواره مورد تهاجم قرار گرفته، اما در کمتر از نیم قرن اخیر درگیر جنگی شد که یکی از طولانیترین جنگهای جهان در این سالها بود.
جنگی که همسایه غربی یعنی کشور عراق با همکاری بسیاری از کشورهای دنیا که از عظمت انقلاب نوپای ایران دچار هراس شده بودند، برعلیه کشورمان به راه انداخت و هشت سال طول کشید.
با وجود اینکه این جنگ هشت سال طول کشید که زمان کمی نیست، اما به اندازه هشتاد سال حرف برای گفتن در دل مردمان و شهرها و روستاهای آسیب دیده آن نهفته است و باید آنها را گفت و شنید. هرچند که برنامههای راهیان نور طی سالهای اخیر کمک کرده تا بخشی از این ناگفتهها برای نسل جدید گفته شود، اما هنوز نتوانستهایم درجذب گردشگر خارجی برای نشان دادن واقعیتهای جنگ در کشورمان بخوبی عمل کنیم.
کرمانشاه، خوزستان و ایلام استانهایی بودند که بیشتر از همه درگیر این جنگ شدند و آثار و زخمهای جنگ تحمیلی هنوز هم بر پیکره دیوارهای شهرها و روستاهای این استانها وجود دارد، علیرغم اینکه برخی از این استانها بخوبی توانسته از بُعد داخلی ظرفیتهای گردشگری جنگ خود را در سالهای اخیر نشان دهند، اما رئیس آژانش خدمات مسافرتی و گردشگری نیشتمان سرزمین سفر کرمانشاه(لندتراول) معتقد است استانی مانند کرمانشاه که حتی ۹ یادمان ثبت ملی شده دارد، در این زمینه هنوز نتوانسته ظرفیتهایش را به شکل گستردهای معرفی کند.
مسعود رنجبر به پیشینه وقوع برخی جنگها رد کرماشناه اشاره میکند و میگوید: رد و نشانههای جنگ در استانی مانند کرمانشاه نه تنها از جنگ هشت ساله معاصر، بلکه از هزاران سال قبل وجود دارد.
او میافزاید: کرمانشاه به واسطه شرایط سوقالجیشی و مرزی بودن از زمان باستان همواره مورد تهاجماتی قرار گرفته و شواهد این امر هم در کتیبه آنوبانینی در سرپلزهاب، هم در کتیبه تازه کشف شده ثلاثباباجانی و هم در کتیبهای است که سنوات گذشته در منطقه جلالوند کرمانشاه کشف شد که مربوط به پادشاهان آشوری است و اکنون در موزه ملی نگهداری میشود.
رئیس آژانس خدمات مسافرتی و گردشگری لندتراول ادامه میدهد: با این وجود، از آنجایی که از عصر ساسانی وارد دوره تاریخی میشویم و مستندات بیشتری از این دوره داریم، برای همین پیشنیه دقیقتری از جنگهایی که کرمانشاه وارد آن شده را از این دوره به بعد داریم.
رنجبر میافزاید: در زمان ساسانیان اعراب به ایران حمله کردند که در نتیجه آن حکومت ساسانی برچیده شد و در این حمله بخش زیادی از خاک کرمانشاه همچون سرپلزهاب و دالاهو درگیر جنگ شد و مورد هجوم اعراب قرار گرفتند. بعد از پیروزی اعراب تغییر کاربریهایی در مناطق مختلف استان کرمانشاه اتفاق افتاد ازجمله تبدیل آتشکدهها به مساجد که نمونه آن مسجد عبدالله بنعمر در شهرستان دالاهو است.
رئیس آژانس خدمات مسافرتی و گردشگری لندتراول میگوید: بعدها هم که هلاکوخان میخواست بغداد را فتح کند از مسیر کرمانشاه برای این کار اقدام کرد و حین هجوم به سمت بغداد بخشهایی از این دیار را هم با خاک یکسان کرد.
رنجبر ادامه میدهد: در زمان جنگ جهانی اول و دوم هم کرمانشاه از هجوم بیگانگان در امان نماند و در جنگ جهانی اول توسط روسها و در جنگ جهانی دوم توسط ارتش بریتانیا اشغال شد.
او میافزاید: جنگ تحمیلی هشت ساله آخرین جنگی بود که سرزمین کرمانشاه درگیر آن شد. جنگی طولانی که در طول آن کرمانشاه بارها تحت بمباران و موشک باران عراقیها قرار گرفت.
رئیس آژانس خدمات مسافرتی و گردشگری لندتراول با بیان اینکه حقایق زیادی از این جنگ در کرمانشاه وجود دارد که هنوز آنگونه که باید برجسته نشده، عنوان میکند: شهرستان گیلانغرب دومین شهر مقاوم ایران پس از خرمشهر بود که یک امتیاز ویژه برای استان کرمانشاه است و باید آن را بیشتر بازگو کنیم. شاید خیلیها هم نمیدانند که کرمانشاه بعد از دزفول بیشترین بمباران هوایی و موشکی شد و هنوز هم آثار و نشانههایی از آن باقی مانده است.
رنجبر ادامه میدهد: همچنین اسوههای مقاومت زیادی همچون “فرنگیس حیدرپور” را داریم که هنوز چندان به آن نپرداختهایم. روستایی را داریم که قربانی بمباران شیمیایی صدام شده و خیلیها این را نشنیدهاند.
او میافزاید: همه اینها نشان میدهد که تاکنون آن طور که بایسته است از بُعد تبلیغاتی به ظرفیتهایمان در حوزه گردشگری جنگ در استان کرمانشاه توجه نکردهایم و همین باعث شده در همه جای ایران فکر کنند که خوزستان بیشتر از کرمانشاه درگیر جنگ بوده است، درحالی که شهری مانند قصرشیرین و سومار سالها در اشغال عراقیها بود که باید اینها را بازگو کنیم.
رئیس آژانس خدمات مسافرتی و گردشگری لندتراول میگوید: نباید در حق مناطق جنگی استان کرمانشاه و نسلی که در زمان جنگ دراینجا سختی کشیدهاند، اجحاف کنیم. باید تا جایی که میتوانیم روی بعد تبلیغاتی برای جذب گردشگر جنگ در استان کرمانشاه کار شود.
رنجبر ادامه میدهد: تا همین چند وقت پیش که از تنگه مرصاد عبور میکردیم، در آنجا می شد تانکها و ادوات بجای مانده از جنگ را به صورت پراکنده به همان شکلی که از زمان جنگ تابحال باقی مانده بود، دید، اما اخیر آمدهاند و همه آنها را در یک نقطه جمع کردهاند، درحالی که همان پراکنده بودن این ادوات خودش برای گردشگران جذاب بود.
او میافزاید: هرچند در سالهای گذشته در بحث راهیان نور تا حدودی روی گردشگری جنگ کرمانشاه کار کردهایم، اما در بحث گردشگر خارجی هنوز هیچ کاری نکردهایم که باید ازهم اکنون به فکر آن باشیم.
رئیس آژانس خدمات مسافرتی و گردشگری لندتراول میگوید: از آنجایی که صاحبنظران پیشبینی میکنند قرن ۲۱ گردشگری جنگ در دنیا به یکی از انواع مهم گردشگری با آمار بالای گردشگران تبدیل شود، بهنظر میرسد باید برای معرفی ظرفیتهایمان در این بخش، تبلیغات را دو چندان کنیم.