یادداشتی از آزیتا ابراهیمی در پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ کرمانشاه غنیترین منطقه از نظر موسیقی سنتی.
کرمانشاه، یکی از غنیترین مناطق از نظر موسیقی سنتی است، آواهایی مانند هوره، سیهچمانه، مور و چَمَری هنوز هم در این منطقه رایج بوده و نشاندهنده گنجینهای ارزشمند از فرهنگ موسیقایی این دیار هستند.
جشن عروسی در فرهنگ ایرانی، بهویژه در منطقه کرمانشاه و غرب کشور، یکی از آئینهای مهم اجتماعی و فرهنگی است، اگر بخواهیم از دید مردمشناسی به این موضوع بپردازیم، عروسی یکی از مراحل گذار محسوب میشود؛ مراحلی مثل تولد، ازدواج و مرگ که در زندگی هر فرد بسیار حائز اهمیت هستند.
عروسی، علاوه بر پیوند زناشویی، یک مراسم جمعی و اجتماعی است که جشن و شادی را به همراه دارد و باعث تحکیم روابط بین اقوام و طوایف میشود. در گذشته، بسیاری از اختلافات و کدورتها بین طوایف مختلف با ازدواج و برگزاری جشن عروسی حل میشد، بنابراین، عروسی تنها یک پیوند فردی نیست؛ بلکه یک آئین اجتماعی است که نماد صلح و دوستی نیز بهشمار میآید.
تنوع آئینهای عروسی در کرمانشاه و غرب کشور
کرمانشاه به دلیل تنوع اقوام و فرهنگهای مختلف، یکی از مناطق غنی از نظر آئینهای عروسی است، هر قوم، با حفظ اصول مشترک، شیوههای خاص خود را در برگزاری این مراسم دارد، با این حال، میتوان یک الگوی کلی برای مراسم عروسی در این منطقه تعریف کرد که شامل برگزاری جشن در فضای باز، پوشیدن لباسهای محلی، رقص دستهجمعی، و استفاده از موسیقی سنتی است.
در گذشته، مراسم عروسی معمولاً در دل طبیعت برگزار میشد، خانوادهها با کمک همدیگر(همیاری سنتی) چادرهای سیاه بر پا و مقدمات جشن را فراهم میکردند، این مراسم اغلب یک هفته طول میکشید و مردم بهترین لباسهای خود را برای شرکت در این جشن به تَن میکردند.
هلپرکه؛ رقص دستهجمعی
یکی از شاخصترین آئینهای عروسی در کرمانشاه، رقص دستهجمعی یا هلپرکه است، این آئین که بهصورت نمادین اجرا میشود، نشاندهنده همبستگی و اتحاد اقوام است، حرکات منظم و هماهنگ این رقص، علاوه بر جنبههای زیباییشناسی، مفاهیم عمیقی مانند مقاومت، دفاع و همکاری را به تصویر میکشد.
این حرکات فراتر از یک رقص معمولی است و باید آن را نوعی آئین فرهنگی و نمادین دانست که در مراسم عروسی اجرا میشود. در این رقص، افراد دست در دست یکدیگر میدهند و بهصورت هماهنگ حرکت میکنند، که نشاندهنده اتحاد و انسجام اجتماعی است.
موسیقی و آواهای محلی در کرمانشاه
یکی از بخشهای جداییناپذیر از مراسم عروسی در کرمانشاه، موسیقی و آواهای محلی است، غرب کشور، بهویژه کرمانشاه، یکی از غنیترین مناطق از نظر موسیقی سنتی است، آواهایی مانند هوره، سیاهچمانه، مور و چَمَری هنوز هم در این منطقه رایج هستند و نشاندهنده گنجینهای ارزشمند از فرهنگ موسیقایی این دیار هستند.
در مراسم عروسی، استفاده از سازهای محلی مانند دهل و سرنا بسیار مرسوم بوده و نوازندگان ماهری که در این منطقه حضور دارند، نقش مهمی در ایجاد فضای شاد و پرهیجان جشنها ایفا میکنند، این موسیقیها، علاوه بر جنبه شادیآفرینی، ریشه در فرهنگ کهن منطقه دارند و ارزشهای فرهنگی و تاریخی آن را منعکس میکنند.