پشت پرده این آتش‌سوزی.
یادداشتی از محسن عباسی‌فرد در پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ در بحبوحه اختلافات فزاینده نهادهای سیاسی، نظامی و امنیتی اسرائیل پیرامون وقوع عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ادامه جنگ غزه به رغم اعتراضات داخلی و بین‌المللی، عدم تحقق اهداف رژیم صهیونیستی اعم از شکست حماس و آزادی اسیران اسرائیلی بعداز نزدیک به ۱۹ماه جنگ خونین، در آستانه برگزاری جشن‌های به اصطلاح استقلال اسرائیل یا همان روز نکبت برای فلسطینی‌ها، آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در سرزمین‌های اشغالی سال ۱۹۴۸ آغاز شد.
اما هزاران هکتار از اراضی طبیعی و جنگلی را خاکستر کرد و موجب اعلام «وضعیت اضطراری ملی» توسط نخست وزیر رژیم صهیونیستی، فراخوان ارتش و برخی از منابع آن مانند بالگردهای نظامی و پرسنل نیروهای مسلح توسط یسرائیل کاتس، وزیر دفاع برای پشتیبانی از آتش‌نشانان در مهار آتش‌سوزی‌ها و اعلام بالاترین سطح هشدار و آماده باش و دستور بسیج عمومی برای همه تیم‌های آتشنشانی در سراسر سرزمین‌های اشغالی فلسطین توسط مقامات آتشنشانی رژیم شد.
این آتش‌سوزی‌ها که از صبح روز چهارشنبه دهم اردیبهشت در اطراف قدس‌غربی آغاز شد و به مناطق پیرامون گسترش یافت، اسرائیل را با بحرانی جدی روبرو کرد.
ولی این بحران مانع ادامه جنگ و جنایت‌های گسترده آن در غزه و خارج غزه نشد و نخست وزیر روز پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت اعلام کرد که «بازگرداندن گروگان‌ها هدفی بسیار مهم است، اما هدفی برتر وجود دارد و آن پیروزی بر دشمنان ما ست که آن را محقق خواهیم کرد.»
این آتش‌سوزی‌ها نه فقط به دلیل وسعت تخریب، بلکه به دلیل زمان حساس وقوع آنها، همزمانی با هفتاد و هفتمین سال جشن‌های به اصطلاح استقلال از یک سو و در خلال جنگ جاری اسرائیل علیه غزه و محاصره، پاکسازی نژادی و قتل عام مردمش، واکنش گسترده‌ای را در رسانه‌های اجتماعی برانگیخت.
سال‌هاست که اسرائیل تابستان‌های طولانی، گرم و خشکی را تجربه می‌کند که شرایط را برای آتش‌سوزی‌های طبیعی و جنگلی مساعد می‌کند. پیش از این، آتش‌سوزی‌های بزرگی در سال‌های ۱۹۸۹، ۱۹۹۵، ۲۰۱۰، ۲۰۱۵، ۲۰۱۹، ۲۰۲۱و ۲۰۲۳رخ داده است.
هر موج آتش‌سوزی به جز پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی، آثار امنیتی و سیاسی نیز در پی داشته و شکاف‌های جدی درون حاکمیتی را آشکار کرده است.
در حالی که برخی از این حوادث نتیجه شرایط نامساعد آب و هوایی یا سهل‌انگاری رهگذران بود، معمولاً مقامات اسرائیلی فلسطینیان را به اقدام عمدی متهم و از این موضوع برای دامن زدن به سرکوب بیشتر و توجیه دستگیری فلسطینی‌ها استفاده کردند.
به گزارش صندوق ملی یهود، این آتش‌سوزی‌ها تاکنون، ۶۱۷۵هکتار از اراضی را نابود کرده است. از این مقدار، حدود ۳۰۰۰ هکتار جنگل بوده که شامل تقریباً ۷۰ درصد از پارک کانادای کرانه باختری نیز می‌شود.
در حالی که نتانیاهو ادعا کرد ه که ۱۸ نفر به ظن آتش‌سوزی عمدی دستگیر شده‌اند و یکی از مظنونان در حین ایجاد آتش‌سوزی دستگیر شده است، منابع پلیس گفته‌اند که فقط ۳ نفر دستگیر شده‌اند و مظنون به دست داشتن در آتش‌سوزی‌های گسترده اخیر در خارج از قدس نیستند، بلکه مظنون به تلاش برای ایجاد آتش‌سوزی‌های نامرتبط در جاهای دیگر هستند. سازمان‌های آتشنشانی و امداد هم اعلام کرده‌اند که هنوزعلت آتش‌سوزی گسترده را نمی‌دانند.
با توجه به شواهد موجود، از علل اصلی آتش‌سوزی‌ها می توان به ریشه کن کردن درختان بومی متناسب با آب و هوای گرم منطقه و کاشت درختان غیربومی و نامتناسب با آب و هوای مناطق اشغالی همچون درختان کاج که تاب گرمای بالای منطقه را ندارند، اشاره کرد.
این درختان توسط صندوق ملی یهود(JNF) و برای پوشاندن آثار و بقایای روستاهای ویران فلسطینی از زمان نکبت ۱۹۴۸زیر پوشش جنگل‌های مصنوعی در اسرائیل به طور گسترده کاشته شده و بخش اصلی بسیاری از جنگل‌هاست. این کاج‌ها اغلب جایگزین اکوسیستم‌های بومی شده‌اند و در شرایط گرم، خشک و بادخیز به شدت قابل اشتعال هستند.
از طرفی، عدم توسعه قابلیت‌های آتشنشانی و درس نگرفتن از آتش‌سوزی‌های قبلی، به ویژه آتش‌سوزی کارمل، موجب شده است مخالفان، دولت را مسئول عدم سرمایه‌گذاری برای خرید تجهیزات دفاع مدنی و هواپیمای آتش‌نشان و به کارگیری تمامی قابلیت‌های کشور برای اهداف جنگی صرف بدانند.
به دلیل نبود هواپیماهای آتشنشانی به تعداد کافی برای مهار آتش، وزیر خارجه اسرائیل رسما از دیگرکشورها درخواست کمک کرد و وزیر دفاع هواپیماهای نیروی هوایی را برای کمک به خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها فراخواند.
این در حالی است که شهرک‌نشینان صهیونیست، بارها اقدام به آتش‌سوزی عمدی و اقدامات نژادپرستانه تروریستی علیه فلسطینیان کرده‌اند و زمین‌ها، خانه‌ها، درختان، مزارع و اموال آنها را در مناطق اشغالی هدف حملات خود قرارداده‌اند.
در حالی که اقدامات سهوی گردشگران مناطق جنگلی هم عامل برخی آتش‌سوزی‌ها و اکثریت قریب به اتفاق آتش‌سوزی‌های جنگلی در اسرائیل معمولاً نتیجه سهل‌انگاری بوده است، با این وجود، تبلیغات رسانه‌های اسرائیلی آتش‌سوزی را به گردن فلسطینی‌ها انداخته و آنها را به برافروختن آتش‌سوزی‌ها متهم کرده است.
صهیونیست‌ها ادعا می‌کنند که فلسطینی‌ها پشت آتش‌سوزی‌ها در قدس و سراسر اسرائیل هستند و ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل گفته است که این آتش‌سوزی‌ها توسط فلسطینی‌ها ایجاد شده و بر لزوم برخورد با آنها تأکید کرده است، با این حال در بسیاری مواقع، تغییرات اقلیمی، شرایط آب و هوایی و وضع زیست‌محیطی و پوشش خشک جنگل‌های مناطق اشغالی بعضاً موجب آتش‌سوزی جنگلی شده‌اند.
شروع آتش‌سوزی‌های گسترده اخیر اسرائیل، به دلیل ترکیبی از شرایط آب و هوایی از جمله دمای بالای بین ۳۶تا ۳۹ درجه، بادهای شدید که به سرعت آتش‌سوزی‌ها را گسترش می‌دهند، رطوبت کم و هوای خشک که قابلیت اشتعال پوشش گیاهی را افزایش می‌دهد وکاشت درختان غیر بومی بود که اعلام وضعیت اضطراری ملی را در پی داشت.
در پی این آتش‌سوزی‌ها، ایال کاسپی، رئیس سازمان آتشنشانی اسرائیل اعلام کرد: «ما با بزرگترین آتش‌سوزی دهه اخیر در اسرائیل روبرو هستیم و شموئل فریدمن، رئیس سازمان آتشنشانی و نجات منطقه قدس هم گفت که آتش‌سوزی‌های فعلی بین قدس و تل‌آویو می‌تواند بزرگترین آتش‌سوزی‌هایی باشد که تاکنون در اسرائیل شاهد آن بوده‌ایم…
حریق تپه‌های قدس صبح چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت آغاز شد. اداره آتش نشانی و امداد گفت دست کم در پنج نقطه آتش سوزی شده و شعله‌های آتش به سرعت گسترش یافتند. موج گرمای شدید و بادهای سنگین مهار شعله‌های آتش را دشوار کرد.
این دومین‌بار در طول یک هفته بود که آتش در تپه‌های این منطقه موجب تخلیه ٔساکنان محلی شد. همزمان، دهها واحد آتش نشانی دیگر هم در تلاش بودند آتش‌سوزی‌های نقاط دیگر را خاموش کنند.
آتش‌سوزی‌ها باعث بسته شدن بزرگراه‌های اصلی، تخلیه دهها روستا و شهرک، صومعه مذهبی، مدرسه و پایگاه نظامی شد. جاده شماره ۱که بزرگراه اصلی میان قدس و تل‌آویو است، بسته شد و پلیس از مردم خواست از این ناحیه دوری کنند. جاده شماره ۳در نزدیکی بزرگراه مزبور و نیز جاده‌های شماره ۶۵، ۷۰، و ۸۵ بسته شدند.
تصاویر منتشر شده نشان داد که آتش‌سوزی‌ها به سرعت به سمت مناطق مسکونی و جاده‌های اصلی گسترش یافت. دستور تخلیه تعداد زیادی از شهرک‌های صهیونیست‌نشین که هزاران نفر را در خود جای داده بودند، صادر شد و رژیم صهیونیستی پس از ناتوانی از مهار آتش‌سوزی‌ها، از کشورهای دیگر برای خاموش کردن آتش کمک خواست و نیروی هوایی دستور تبدیل هواپیماهای سامسون(سوپر هرکولس) به هواپیمای آتشنشانی را صادر کرد.
آتش‌سوزی‌های جنگلی روز چهارشنبه مناطق وسیعی از اسرائیل اعم از اماکن غیرنظامی و نظامی را در بر گرفت. سازمان آتشنشانی اسرائیل از تعلیق تردد قطارها بین قدس و فرودگاه بین‌المللی بن گوریون خبر داد.
سرویس‌های اورژانس اسرائیل تخمین زدند که صدها غیرنظامی در معرض خطر آتش‌سوزی‌ها هستند. شعله‌های آتش در جنگل‌های کنار جاده بسیاری از رانندگان را بر آن داشت تا وسایل نقلیه خود را در وسط جاده رها و از شعله‌های آتش فرار کنند.
به جز تسری آتش به یک پایگاه نظامی و قرار گرفتن نیروهایش در محاصره آتش، موزه سپاه رزمی «یاد لاشیریون» در لاتران، به عنوان یادبود رسمی نیروهای زرهی ارتش اسرائیل که یکی از بزرگترین مجموعه‌های تانک و خودروهای زرهی جهان است و بسیاری از آنها در جنگ های ۱۹۶۷و ۱۹۷۳مورد استفاده قرار گرفته بودند، در معرض آتش‌سوزی اخیر قرار گرفت و آتش تانک‌ها را در بر گرفت.
اطلاعات دقیقی از میزان خسارات به موزه منتشر نشده است. این صحنه‌ها در عکس‌ها و ویدیوهایی ثبت و در رسانه‌های اجتماعی پخش شدند.
از طرفی، آتش‌سوزی‌ها که همزمان با آغاز جشن‌های هفتاد و هفتمین سالگرد تأسیس اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی رخ داد، موجب شد سرویس امداد و نجات اعلام کند که نمی‌تواند در تأمین امنیت رویدادهای بزرگداشت «روز استقلال» شرکت کند.
مقامات اعلام کردند که به دلیل پیامدهای آتش‌سوزی گسترده، چندین جشن به مناسبت این روز لغو شده است. علت دقیق آتش‌سوزی همچنان در هاله‌ای از ابهام است، اما دخالت شین بت در تحقیقات، گمانه‌زنی‌های عمدی بودن را مطرح کرده است.
البته مقامات امنیتی گفته‌اند که هنوز برای تعیین اینکه آیا آتش‌سوزی‌ها عمدی و با انگیزه‌های ملی‌گرایانه آغاز شده‌اند یا خیر، خیلی زود است.
علت هر چه باشد، اسرائیل در تقاطع بحران‌های چندگانه سیاسی، نظامی، امنیتی، اقتصادی و زیست‌محیطی است که به ضرب و زور حامیانش از جمله کمک‌های اقتصادی، تسلیحاتی و اطلاعاتی آمریکا و دیگر کشورهای غربی خود را تا به امروز سرِ پا نگه داشته است.
نمونه اخیر درخواست از چندین کشور برای ارسال کمک به منظور مهار آتش‌سوزی، نشانه‌ای روشن از فلاکت رژیمی است که با جنگ، جنایت و سبعیت خود را به عنوان قدرت منطقه به همسایگان فروخته است.
