ارغوانباف در اورامانات پر کشید.
به گزارش پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ درویش ابراهیم یوسفی پیرمردی خوش چهره با محاسن سفید و لباس کُوردی پای ثابت همه نمایشگاه‌های صنایع‌دستی استان کرمانشاه بود و در غرفه اختصاصی همیشه او را در حال ارغوان‌بافی می‌دیدیم و با اخلاق خوش و روی گشاده از بازدیدکنندگان استقبال می‌کرد.
درویش ابراهیم یوسفی «نیاز به آموزش داریم که این صنعت بعد از من فراموش نشود» از انتظارات، مطالبات و درخواست‌هایی همیشگی‌اش از مسوولان بود.
آموزش راهکار اصلی احیای صنایع‌دستی در حال منسوخ و از جمله هنر ارغوان‌بافی؛ هنر فراموش شده‌ای که احیا شدنش را این پیرمرد مهربان همیشه مطالبه می‌کرد اما کو گوش شنوا، بگذریم.
امروز دوشنبه ۱۸ فروردین ماه سال ۱۴۰۴ باخبر شدیم که استاد درویش ابراهیم یوسفی هم کوچ ابدی کرد و در سن ۷۶ سالگی به دیار باقی شتافت.
درویش ابراهیم یوسفی که از ریش سفیدان عرصه صنایع‌دستی منطقه اورامانات، اهل روستای داریان شهرستان پاوه است، با چوب‌های نازک ارغوان، سبدهایی با تنوع و سایزهای مختلف درست می‌کرد، اما روستای داریان مهد این هنر دستی است و اکنون تنها سه نفر در روستا مشغول به سبدبافی هستند که اگر فوت کنند شاید اثری از این هنر دستی نماند.
یوسفی در گفت‌وگوهایش بارها اظهار کرد: شاگردی ندارم و روزانه برخی افراد برای آموزش مراجعه می‌کنند اما مکانی برای ارائه آموزش این هنر به آنان ندارم.
وی اظهار کرد که علاقه زیادی به آموزش این هنر به نسل جوان برای حفظ این هنر دارم و از مسوولان درخواست کرده بود کارگاهی در اختیار ما بگذارند تا جوانان را آموزش دهد که اغلب هنرمندان صنایع‌دستی در صورت مساعد بودن شرایط آماده آموزش هستند و مسوولان نیز باید آنان کمک کنند.
این هنرمند صنایع‌دستی در حالی دنیای فانی را وداع گفت که خواسته اش آموزش و فراموش نشدن صنایع‌دستی بود ولی متأسفانه به آرزویش نرسید و هنر ارغوان‌بافی با کوچ او در خطر فراموشی است.
خاموشی ستاره‌ای که ارغوان را به آواز زندگی می‌بافت
«عزیز مصطفایی» رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان پاوه در یادداشتی به مناسبت درگذشت درویس ابراهیم یوسفی نوشت: هنر، گاهی فراتر از مهارت، رازِ هم‌آوایی روح انسان با طبیعت است. امروز، جامعه صنایع‌دستی ایران و به‌ویژه دیار بکر اورامانات، یکی از چیره‌دست‌ترین استادان خود را از دست داد؛ درویش ابراهیم یوسفی، مردی که با دستان پرتوان و دلِ آکنده از عرفان به شاخه‌های ارغوان جان می‌بخشید و ظروفی می‌آفرید که روایتگر صلابت کوه‌ها و نغمه‌های رود سیروان بود.
هنرِ توولەوگرتەی این صنعت اصیل و ثبت ملی‌شده در روستای داریان زیر سایه خلاقیت استاد یوسفی از مرزهای کاربردی فراتر رفت و به اثری هنری – عرفانی بدل شد. او نه تنها نانەشان، چنگله و ماساوا (صنایع‌دستی که از چوب ارغوان ساخته می‌شود) می‌ساخت، بلکه هر بافته‌اش را با آوازهای عارفانه و سکوت‌های معنوی‌اش آراسته بود. چهره نورانی و متواضع او یادآور همان درویشی بود که هنر را عبادت می‌دانست و طبیعت را معبد خویش.
ارغوان، این گیاه سرکش و زیبای اورامانات در دستان او به ظرفی برای زندگی بدل می‌شد؛ از نانەشان سنتی تا سبدهای رنگین هر یک روایتی از همزیستی انسان با طبیعت را روایت می‌کرد. امروز، رود سیروان نیز در غم فقدان او می‌گرید، اما یادگارهایش در موزه‌های طبیعی خانه‌های اورامانات و قلب مردم زنده خواهد ماند.
درگذشت استاد درویش ابراهیم یوسفی اسطوره هنر ارغوان‌بافی و چهره ماندگار عرصه صنایع‌دستی اورامانات، ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای صنایع دستی ایران زمین است. او نه تنها حافظ هنری بومی بود، بلکه با نگاه عارفانه‌اش به آن هویتی فراملی بخشید.
اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان پاوه با غم‌زده‌ترین دل این فقدان را به جامعه هنرمندان صنایع‌دستی، مردم شریف روستای داریان و خانواده محترم ایشان تسلیت می‌گوید و بر خود فرض می‌داند تا با پاسداشت راهش، نام او را در تارک هنرهای سنتی ایران جاودانه نگه دارد.
درباره منطقه اورامان
اورامانات به منطقه‌ای در شمال‌غربی استان کرمانشاه شامل شهرستان‌های پاوه، جوانرود، ثلاث‌باباجانی و روانسر اطلاق می‌شود و بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث‌باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می‌شود و ۷۰۰ روستا نیز در این عرصه قرار دارند.
در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) پرونده منظر فرهنگی اورامانات /هورامان بررسی و با تصویب اعضای کمیته، این منطقه به عنوان بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است.
بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان- اورامانات شامل دره‌های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات-هورامان قرار دارد؛ در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات -هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
منطقه هورامان- اورامانات منطقه‌ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه‌های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است.
وجود این عوامل طبیعی دره‌هایی را شکل داده که ساکنان هورامان- اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می‌توان در باغ های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاه های موقت)، جشن‌ها و آیین‌های اصیل، صنایع‌دستی منحصر بفرد منطقه مشاهده کرد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه‌ای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه‌ای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشه‌هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌کند. پیشینه سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ بر می‌گردد که کشف قباله‌های هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.
کهن‌ترین آثار سکونت انسان در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه سنگی است که طبق گزارش باستان‌شناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد.
درباره روستای داریان زادگاه ابراهیم یوسفی ارغوانباف
روستای داریان کرمانشاه جزو روستاهای سرسبز و بکر در ناحیه هورامان کرمانشاه است و در فاصله ۲۸ کیلومتری از شهرستان پاوه قرار دارد.
یکی از معروفترین مناطق سبد بافی در استان کرمانشاه روستای «داریان» از توابع شهرستان پاوه است که از شاخه های درخت ارغوان برای ساخت سبد استفاده می‌کنند. باتوجه به نوع اقلیم ناحیه اورامانات (سردسیر و کوهستانی بودن) درخت ارغوان، دارای ترکه‌های بسیار مقاومی است که محصولات بافته شده را از دیگر انواع آن به لحاظ مقاومت و زیبایی متمایز می‌کند. هنر اصیل ارغوان بافی کرمانشاه پس از سال‌ها و باتوجه به نیاز روز گردشگری به همت هنرمندان و مسوولان استان دوباره احیا شده است.
هنر ارغوان‌بافی از گذشته‌های دور هنر تولید ملزومات زندگی با ترکه‌های چوب در منطقه پاوه و اورامانات بوده که به دست فراموشی سپرده شده بود.
مردان کُرد با صبر و حوصله ترکه‌های چوب را در دستان زحمتکش و هنرمندنشان به انعطاف و نرمش در می‌آوردند، تا از دست بافته‌های چوبی خود سبدی برای انداختن به آب و ماهیگیری بسازند و یا توشه‌ای از انار و انجیر را جابه‌جا کنند و یا سنگ و کلوخ بنای خانه‌ای را بر پشت احشامش سوار و جابه‌جا کند، مجمه‌ای برای دستفروش کوچه‌های شهر بسازد، یک طبق جهاز عروسی شود و یا دم کُنی کدبانوی خانه باشد.
با از بین رفتن این کاربری‌ها این صنعت دستی تا حدودی منسوخ شده بود، اما با ورود گردشگران به این منطقه و ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی به یکی از کاربردی‍‌ترین کالاهای صنایع‌دستی هم در کرمانشاه و هم در سایر استان‌های کشور تبدیل شده است.
پاوه با ۶۰ هزار نفر جمعیت در ۱۲۰ کیلومتری شمال‌غربی استان کرمانشاه از زیباترین شهرهای ایران با جاذبه‌های مختلف طبیعی است.
