سوسن امیری‌پریان گزارشگر پایگاه تحلیلی- خبری درسانیوز؛ آموزش‌های فنیوحرفهای موتور محرکه اقتصاد
سوسن امیری گزارشگر پایگاه تحلیلی_خبری درسا نیوز؛ سابقه آموزش‌های فنیوحرفهای در کشورمان عمری بیش از یک قرن دارد اما پایه‌های فعالیت این سازمان به «آیین‌نامه کارآموزی و افزایش مهارت » مصوب ۲۷ دی ماه ۱۳۳۹ شورای‌عالی کار بر می‌گردد که در برنامه‌ریزی تربیت نیروی کار ماهر و نیمه ماهر در بخش غیررسمی کشور به حساب می‌آید.
پس از آن می‌توان مصوبه ۲۳ آبان ماه ۱۳۴۳ هیأت وزیران مبنی بر واگذاری امور آموزش کارگری مرکز کارآموزی کرج از سازمان ذوب‌آهن ایران وابسته به وزارت اقتصاد وقت به وزارت کار و امور اجتماعی را نقطه عطف تشکیل مراکز آموزش فنیوحرفهای محسوب نمود به طوری که «تا سال ۱۳۴۴ چهار مرکز آموزش حرفه‌ای دیگر تشکیل شد.
در سال ۱۳۴۵ یک مرکز آموزش حرفه‌ای برای مربیان و سرکارگران(انستیتو تربیت مربیان فنی و حرفه‌ای در منطقه تجریش تهران) تأسیس شد و شهر کرج محور تشکیل مراکز آموزش حرفه‌ای بود و این شهر را کانون آموزش‌های فنی‌و حرفه‌ای کشور ایران نامیده و کشور آلمان را جزو اولین مشارکت کنندگان در آموزش‌های مهارتی در ایران محسوب کرد.
در آن سال‌ها هم؛ مراکز کارآموزی ویژه‌ای تحت حمایت وزارت بهداری و بهزیستی و کانون‌های کار تحت‌پوشش وزارت کشور برای آموزش افراد، محور مهارت آموزی غیررسمی کشور را شکل داده بودند.
آخرین آمارهم «وجود ۷ مرکز آموزش حرفه‌ای, ۳ مرکز کارآموزی و ۲۱ مرکز آموز جوار کارگاهی در سال ۱۳۵۳ در کشور بود.
مهارت آموزی در کشاورزی و صنعت و خدمات ادامه دارد
بعد از انقلاب هم تصویب کانون‌های کار و آموزش کشور تحت‌پوشش وزارت کشور و الحاق آن به وزارت کار و امور اجتماعی مصوبه ۱۵ فروردین سال ۱۳۵۸هیات وزیران دولت موقت انقلاب اسلامی؛ تشکیل سازمان آموزش فنی و نیروی انسانی در ۲۵ تیرماه ۱۳۵۹ شورای انقلاب بود که وزارت کار و امور اجتماعی اجازه یافت تا با تمرکز اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای مراکز تعلیمات حرفه‌ای و صندوق کارآموزی و کانون‌های کارآموزی و واحدهای مربوط به اداره کل مطالعات نیروی انسانی و اشتغال خود و اداره کل استخدام اتباع خارجی؛ سازمانی به نام سازمان آموزش فنی و نیروی انسانی تحت تابعه به وجود آورد که هدف این سازمان تامین و تربیت نیروی انسانی بر اساس سیاست‌های کلی دولت در بخش‌های کشاورزی و صنعت و خدمات بود.
شناسایی نقاط ضعف و قوت سازمان با برنامه‌ریزی ۴ساله
با این اوصاف در سال ۱۴۰۳ در استان کرمانشاه بیش از ۴۲۰ آموزشگاه خصوصی زیر نظر ۱۹ مرکز فنیوحرفهای دولتی به امر آموزش و تربیت نیروی کار ماهر اهتمام می‌ورزند.
مدیر کل آموزش فنیوحرفهای در کرمانشاه می‌گوید: برای ارتقا عملکرد سازمان، بسیار مهم است که یک برنامه ۴ ساله جز به جز سالیانه داشته باشیم یعنی همزمان برنامه کوتاه مدت ما، جزئی از برنامه بلند ما باشد.
دکتر عزیز نوری در پاسخ به چگونگی اجرایی شدن این برنامه ۴ ساله بیان می‌کند: ما در شورای مهارت همیشه به دنبال این بودیم که نیازهای محیطی جامعه‌مان را داشته باشیم و زیست‌بوم اشتغال را مورد بررسی قرار دهیم و در واقع در صدد رفع نیازهای جامعه هستیم و مباحث علمی را مهارتی کنیم و در پی آن هستیم که ببینیم به صورت برش شهرستانی؛ نیازهای هر شهرستان ما و نقاط بالقوه هر شهرستان چه هست و در آن راستا تلاش کنیم از طرفی ما ملزم و مجبوریم که متناسب با نیاز روز جامعه پیش برویم.
تأثیر افراد توانمند در رشد جامعه انکار ناپذیر است
این مقام ارشد سازمان فنیوحرفهای در پاسخ به این سوال که چگونه نیاز محیطی جامعه و زیست‌بوم اشتغال شناسایی و ارزیابی شود، تصریح می‌کند: این امر بستگی به همت مسوولان دارد که اهمیت آموزش‌های فنیوحرفهای را بیشتر لمس کنند در واقع هرگاه بخواهیم جامعه‌ای رو به رشد، فعال و پویا داشته باشیم باید آن جامعه دارای مهارت باشد.
او ادامه می‌دهد: طی دو سال گذشته، یک تیم کاری خوب متشکل از افراد توانمند وهمه کسانی که دارای برنامه و هدف می‌باشند را بصورت تیم اصلی که متشکل از روسای اداری و روسای مراکز شهرستان‌ها و کارشناسان توانمند هستند برای اجرای اهداف سازمانی تشکیل دادیم .
نوری در این باره چنین توضیح می‌دهد: بعضی از کارشناسان را مأمور به درآمدسازی برای سازمان کردیم تا بتوانیم منابع مالی سازمان را تامین کنیم که در این زمینه در کشور جز استان های اول یا دوم در بحث درآمدزایی بودیم و در این راستا تمام فضاهای بلااستفاده را به بخش خصوصی بصورت قانونی واگذار کردیم که فعالیت کنند تا هم تقویت بخش خصوصی بود و هم طرف بخش خصوصی؛ نیازی به تأمین پیش پرداخت نداشته باشد و هم اجاره ها بر اساس قانون و نظر کارشناسان دادگستری تعیین گردید که برهمین اساس به بخش خصوصی مجوز دادیم و بخش خصوصی در همین کارگاه‌های آموزشی وارد چرخه تولید شد.
رد پای هوش مصنوعی در مهارت آموزی
نوری از دیگر اقدامات شاخص انجام شده را تجهیز کارگاه هوش مصنوعی در مرکز آموزش فنیوحرفهای شماره ۳ خواهران کرمانشاه عنوان کرد و می‌افزاید : این کارگاه تجهیز شده است که پس از راه‌اندازی آماده ارائه خدمات مهارتی در این حوزه خواهیم بود.
مدیرکل آموزش فنیوحرفهای در کرمانشاه درباره آموزش افراد ماهر جویای کار که فاقد مدرک مهارتی و فنی هستند بیان می‌کند: بسیار از افراد که سرپرست خانواده هم هستند و نمی‌توانند ۴ ماه در مراکز آموزشی دوره ببینند اما آموزش استاد شاگردی می‌بینند و در راستای صرفه‌جویی در زمان، در آزمون‌های تعیین صلاحیت شرکت می‌نمایند که در صورت کسب حد نصاب نمره قبولی موفق به اخذ گواهینامه مهارتی می‌شوند.
نوری در ادامه با اشاره به این نکته که حضور در دوره‌های آموزشی در مراکز ثابت دولتی بصورت رایگان و در آموزشگاه‌های فنیوحرفهای آزاد نیز بر اساس شهریه مصوب سازمان است، تصریح می‌کند: یکی از درآمدهای سازمان از طریق تبصره ۷۵ است به عنوان مثال از مواد مصرفی دور ریز کارگاهی همچون کارگاه چوب، توسط کارآموزان(کمد) ساخته می‌شود و به فروش می‌رسد که درآمد حاصل از این محل به حساب خزانه دولت واریز می‌شود که نود درصد آن برای اداره کل برگشت داده می‌شود.
ارتقا عملکرد سازمانی با آموزش امکان‌پذیر است
او درباره درآمدزایی سازمان در طول یک سال گذشته اذعان می‌کند: پارسال در مجموع از محل تبصره ۷۵، در آمد اجاره‌ها و آزمون‌های مهارتی ۱۵۰میلیارد ریال درآمدزایی شده که در این خصوص، اداره کل آموزش فنیوحرفهای استان جزو ادارات کل برتر کشور شناخته شد.
مدیر کل آموزش فنیوحرفهای در کرمانشاه درباره رشد عملکرد آموزشی نیز می‌گوید: بر اساس آمار سال ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته ده درصد افزایش عملکرد نشان می‌دهد و سال ۱۴۰۱ هم نسبت به سال ۱۴۰۰ نیز ده درصد افزایش عملکرد داریم یعنی سال ۱۴۰۲ نسبت به دو سال قبل ۲۰ درصد افزایش عملکرد داشته‌ایم.
مراکز فعال بخش مهارت آموزی کرمانشاه
وی تعداد آموزشگاه‌های آزاد دارای مجوز از این اداره کل در سال ۱۴۰۰ را ۲۲۰ آموزشگاه فعال عنوان می‌کند و در ادامه در تکمیل سخنانش می‌گوید: هم‌اکنون در سطح استان کرمانشاه حدود ۴۲۰ آموزشگاه فعال در حال ارائه خدمات آموزشی به متقاضیان در این استان هستند که بیش از نیمی از این آموزشگاه‌ها در شهرستان کرمانشاه فعالیت می‌کنند که در حمایت از بخش خصوصی رشته‌های متنوعی به آموزشگاه‌های خصوصی سپرده شده است که به امر آموزش و تربیت نیروی کار اهتمام دارند.
به گفته این مقام ارشد فنیوحرفهای در خصوص مراکز دولتی هم درحال حاضر ۱۹مرکز آموزش فنیوحرفهای ثابت در استان کرمانشاه بصورت رایگان در حرفه‌های مختلف مشغول اجرای دوره‌های آموزشی هستند که از این تعداد ۶ مرکز در مرکز استان و در هر شهرستان نیز یک مرکز مستقل وجود دارد.
وام بانکی به افراد ماهر تعلق می‌گیرد
این مقام ارشد سازمان در باره پرداخت وام به جویندگان کار دارای مهارت برای رونق بخشی و کیفیت بخشی به مبحث آموزش‌ها توضیح می‌دهد: اداره کل آموزش فنیوحرفهای استان در پارسال از محل بند ب تبصره ۱۶ موفق شد ۲۷۰ میلیارد ریال تسهیلات با نرخ کم را به بخش خصوصی پرداخت کند.
عزیز نوری در بخش خیرین مهارتی نیز تصریح می‌کند: در این خصوص۳ مرکز آموزشی استان کرمانشاه در بخش‌های حمیل در اسلام آباد، هلشی و کوزران که نزدیک به ۲۰ سال راکد و غیرفعال بودند؛ توسط کمک های خیرین محترم فعال شد که حدود ۲۰ میلیارد ریال در این زمینه برای راه‌اندازی هزینه کردند که در بخش هلشی و حمیل به صورت خصوصی و در بخش کوزران نیز بر اساس ماده ۱۶ و ۱۷ که مختص ارائه آموزش‌های مهارتی به معتادان بهبود یافته است فعالیت دارند و در هلشی آموزش کشاورزی و در حمیل آموزش قالیبافی و خیاطی در شرف انجام است.
او با اشاره به تجهیز ناوگان حمل و نقل این سازمان در راستای تسهیل تردد کارکنان در انجام وظایف محوله هم توضیح می‌دهد: ما توانستیم با همکاری و تعامل دستگاه‌های ذی‌ربط تعداد ۷ دستگاه خودرو سمند سورن و ۲ دستگاه وانت کارا را از محل فروش ماشین‌های اسقاطی اضافه کنیم.
همکاری‌های مشترک امید آفرین است
نوری از دیگر اقدامات انجام شده را تعامل با دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه می‌داند و در این مورد تصریح می‌کند: در همین راستا دو کارگاه نانو تکنولوژی و بیو تکنولوژی که قریب به ۳ سال تعطیل بودند فعال شده و در قالب مراکز TMC(جوار دانشگاه) فعال شده‌اند.
وی از دیگر اقدامات انجام شده در این سازمان را تعامل قضایی می‌داند و تصریح می‌کند: با همکاری دستگاه عدالت محور قضایی؛ مبلغ ۲۵۰ میلیارد ریال از محل بیت المال که توسط پیمانکار سودجو و با وکیل توانمند خود از شیراز؛ که برای مرکز مهارت‌های پیشرفته(های تک) و تکنولوژی(های برتر) بر ما تحمیل شده بود رفع معارض شود و رای به نفع بیت‌المال صادر شد.
استفاده بهینه با مهارت آموزی عجین است
مدیرکل آموزش فنیوحرفهای استان کرمانشاه بیان می‌کند: این اداره کل در جهت فرهنگ‌سازی مهارت در سطح استان گام‌های بلندی برداشته تا فعالیت‌های آموزش فنیوحرفهای را به آحاد مردم معرفی کنیم و بر همین اساس موفق شدیم با اجرای ۹ سخنرانی قبل از خطبه‌های نماز جمعه در مرکز استان و شهرستان‌ها و حدود ۱۰ مسجد و حسینیه در خصوص شناساندن فعالیت‌های فنیوحرفهای روشن گری و تبیین کنیم که بر همین اساس حتی آموزش‌های گروهی توسط مربیان ارزنده اداره کل از جمله آقای مهندس میرزایی در مساجد برای بانوان و آقایان اجرا شده است که مطالبی در خصوص شیوه‌های صحیح استفاده بهینه از لوازم برقی منزل آموزش داده شد.
او درباره اقدامات انجام شده در طول یک سال گذشته می‌گوید: با همکاری اداره کل بهزیستی برای کودکان کار و خیابانی نیز آموزش‌های مهارتی مثل آموزش ۴ دوره ساخت جعبه‌های تزئینی برگزار شد و همچنین دو کارگاه آموزشی – تولیدی با مشارکت بخش خصوصی در مرکز آموزش فنیوحرفهای شماره یک کرمانشاه در حال فعالیت می‌باشند که جزو بهترین تولید کنندگان پوشاک و لباس‌های بیمارستانی هستند و حتی تولیدات آنها به استان‌های دیگر نیز صادر می‌شود.
مهارت‌های طولانی و هزینه بر
این مقام مسئول در آموزش فنیوحرفهای در پاسخ به چرایی عدم اجرای دوره‌های ۱۸ ماهه سازمان در خصوص تربیت نیروی کار بیان می‌کند: به دلیل طولانی بودن دوره‌ها برای شرکت کنندگان و هزینه بر بودن برای سازمان، در صدد هستیم دوره‌های کوتاه مدت جهت ورود سریع افراد دارای مهارت به بازار کار را فراهم نماییم که در این راستا اقداماتی نیز صورت گرفته است.
نوری می گوید: در حال حاضر نیز سازمان آموزش فنیوحرفهای اقدام به انعقاد تفاهم‌نامه سه جانبه فی‌مابین با وزارت نفت و استانداری کرمانشاه برای تامین نیروی کار ماهر مورد نیاز پتروشیمی‌های استان نموده است که این اداره کل در این مدت اقدام به آموزش حدود ۸۰۰ نفر افراد واجد شرایط و دارای تحصیلات دیپلم تا لیسانس بین سنین ۲۰ تا ۴۰ ساله نموده است که در یکی از موارد ۲۰ نفر از این افراد که در مرکز آموزش فنیوحرفهای شهرستان هرسین آموزش دیده بودند در پتروشیمی هرسین جذب و مشغول به کار شدند.
موفقیت در جشنواره شهید رجایی
مهندس نوری در باره جشنواره شهید رجایی امسال نیز توضیح می‌دهد: در نوزدهمین جشنواره شهید رجایی در شاخص‌های عمومی(علمی و فرهنگی و آموزشی) توانستیم حد نصاب نمره را که توسط ۲۲ ارزیاب از سازمان‌های مختلف درسطح استان کرمانشاه ارزیابی گردید جزء ۱۰ دستگاه برتر استان شویم و در سطح ملی هم توسط ارزیابان وزارتخانه که در ابتدای هر سال بر اساس شاخص های ارزیابی اعلام شده اقدام می‌کنند و در پایان هر سال ارزیابی صورت می‌گیرد، در اردیبهشت ماه سال‌جاری و پس از بررسی شاخص‌ها توسط ارزیابان نمره ۹۰ از ۱۰۰ را کسب کردیم و جز دستگاه‌های برتر با رتبه خیلی خوب قرار گرفتیم که در این زمینه بالاترین رتبه هم خیلی خوب است.
ارتباط مدیریت راهبردی در عملکرد مثبت سازمان
مدیرکل آموزش فنیوحرفهای استان کرمانشاه درباره مدیریت راهبردی و مدیریت غیر راهبردی در سازمان‌ها می‌گوید: معمولاً عملکرد اصلی سازمان در مدیریت راهبردی، بر شرایط محیطی به صورت مستمر با نگاه ویژه است و فرصت‌یابی و تهدیدشناسی جز ویژگی‌های عملکردی مدیریت راهبردی است در واقع مدیریت راهبردی دارای نگاه بلند مدت و ماموریت‌گرا و هدف گراست و هدف اصلی رسیدن به فلسفه و ماموریت اصلی سازمان هست یعنی ما می‌خواهیم به آن رسالت اصلی سازمان که همانا ماهر نمودن و داشتن اخلاق حرفه‌ای و مهارت و توانایی انجام کار هست برسیم. در واقع مدیریت راهبردی نگاه کلان دارد و کمتر وارد جزئیات می‌شود و معتقد به لزوم وجود تصمیمات منسجم و یکپارچه در تمامی بخش‌هاست و در واقع معتقد به لزوم چشم‌اندازی بلند مدت و مشترک در سازمان است.
این کارشناس ارشد سازمان فنیوحرفهای کرمانشاه برای پیشرفت و توسعه در تمامی امور به ویژه در آموزش‌های مهارتی معتقد است: بایستی وضع موجود شناسایی و ترسیم شود تا بر اساس آن وضع مطلوب را طراحی کنیم و حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب را هدایت و رهبری کنیم که سازمان فنیوحرفهای در این خصوص گام‌های ارزنده برداشته است.
مدیرکل آموزش فنیوحرفهای استان کرمانشاه در پایان سخنانش از عموم مردم تقاضا کرد ضمن بازدید از مراکز و کارگاه‌های آموزشی در سراسر استان، نسبت به فراگیری مهارت‌های مورد نیاز اقدام کنند چرا که با آموزش اصولی و رعایت استاندارد در مهارت آموزی بدون‌شک تاثیر مثبت آن را در بهبود شرایط اقتصادی خانواده خود خواهند دید.
