به گزارش پایگاه خبری درسانیوز به نقل از خبرگزاری فارس ایلام-فاطمه میری: استان ایلام به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیم خاص خود، میزبان گونه‌های متنوعی از گیاهان بومی و منحصر به فرد است که در میان آن‌ها گیاه ریواس (Rheum ribes) جایگاه ویژه‌ای دارد. این گیاه که به‌وفور در مناطق کوهستانی این استان یافت می‌شود، نه تنها به عنوان یکی از عناصر کلیدی در تنوع زیستی منطقه شناخته می‌شود، بلکه نقش مهمی در اقتصاد و فرهنگ محلی ایفا می‌کند.
معرفی ریواس
ریواس یک گیاه علفی چندساله است که معمولاً در نواحی کوهستانی و مرتفع رشد می‌کند. این گیاه با ساقه‌های بلند، برگ‌های پهن و سبز، و گل‌های کوچک سبز مایل به زرد شناخته می‌شود. ساقه‌های تازه این گیاه به دلیل طعم ترش و خواص غذایی و دارویی، بسیار مورد توجه محلی‌ها و علاقه‌مندان به گیاهان دارویی است.
زیستگاه و شرایط رشد
ریواس به‌طور خاص در ارتفاعات زاگرس، که بخشی از آن در استان ایلام قرار دارد، رشد می‌کند. این گیاه در نقاط مرتفع و خنک‌تر که خاک مرطوب‌تری دارند، بهترین شرایط را برای رشد خود می‌یابد. فصل بهار زمان اوج برداشت ریواس است، زیرا گیاه در این فصل به بیشترین تراکم و طراوت خود می‌رسد. با توجه به اینکه زیستگاه این گیاه عمدتاً در ارتفاعات است، دسترسی به آن به ویژه در زمان برداشت، چالش‌هایی را برای کشاورزان محلی ایجاد می‌کند.
خواص و کاربردها
ریواس به دلیل ترکیبات مغذی و دارویی خود، در میان جوامع محلی و متخصصان تغذیه و طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است. این گیاه دارای خواص غذایی و دارویی متعدد است که به شرح زیر است:
خواص غذایی
ریواس سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین C، پتاسیم و کلسیم است. این گیاه به دلیل فیبر بالا و کالری کم، برای رژیم‌های غذایی مناسب بوده و به‌ویژه برای کنترل وزن و حفظ سلامت دستگاه گوارش توصیه می‌شود.
خواص دارویی
ریواس به عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی و ضدعفونی‌کننده شناخته شده است. این گیاه می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند. همچنین، در طب سنتی از ریواس برای کاهش فشار خون و بهبود عملکرد کبد استفاده می‌شود.
کاربردها در آشپزی
ساقه‌های تازه ریواس به دلیل طعم ترش و خاص خود، در تهیه انواع غذاها مانند سالادها، خورش‌ها و ترشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه نه تنها به غذاها طعم متمایز می‌بخشد، بلکه خواص تغذیه‌ای آن نیز باعث افزایش محبوبیتش در آشپزی محلی و حتی خارج از منطقه شده است.
تهدیدات و نیاز به حفاظت
با وجود اهمیت زیست‌محیطی و اقتصادی ریواس، این گیاه با تهدیداتی نیز روبه‌رو است. تغییرات آب‌وهوایی و فعالیت‌های انسانی، از جمله تخریب زیستگاه‌های طبیعی و بهره‌برداری بی‌رویه، منجر به کاهش جمعیت این گیاه در برخی مناطق شده است. تغییرات در الگوی بارش و گرمایش جهانی نیز می‌تواند فشار مضاعفی بر اکوسیستم‌های طبیعی وارد کند که به زیستگاه‌های گیاهی مانند ریواس وابسته هستند.
برای حفاظت از این گیاه ارزشمند، اقدامات پایدار و آگاهانه نیاز است. حفظ و ترمیم زیستگاه‌های طبیعی، اعمال مدیریت مناسب در برداشت این گیاه، و همچنین ترویج کشت پایدار آن می‌تواند به حفظ جمعیت ریواس در منطقه کمک کند. همچنین آموزش جوامع محلی در زمینه بهره‌برداری پایدار و افزایش آگاهی از اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی این گیاه، می‌تواند نقش مهمی در کاهش تهدیدات موجود داشته باشد.
اهمیت اقتصادی و فرهنگی
ریواس از نظر اقتصادی برای جوامع محلی بسیار حائز اهمیت است. برداشت و فروش این گیاه منبع درآمدی برای بسیاری از خانواده‌ها به ویژه در مناطق کوهستانی ایلام محسوب می‌شود. علاوه بر این، در فرهنگ محلی نیز ریواس جایگاه ویژه‌ای دارد. استفاده از این گیاه در غذاها و درمان‌های سنتی، بخشی از هویت فرهنگی این منطقه را تشکیل می‌دهد.در نهایت، توجه به ارزش‌های اکولوژیکی، اقتصادی و فرهنگی ریواس می‌تواند به تقویت اقتصاد محلی و همچنین حفظ محیط زیست کمک شایانی کند. ترویج کاشت این گیاه در مزارع محلی، نه تنها به کاهش فشار بر زیستگاه‌های طبیعی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی جدیدی را برای مردم منطقه فراهم می‌آورد. با توجه به همه این عوامل، ریواس گیاهی است که نه تنها در حال حاضر برای استان ایلام اهمیت دارد، بلکه می‌تواند در آینده نیز نقش مهمی در توسعه پایدار منطقه ایفا کند.
