فراملی شدن مسئله کُرد در عصر جهانی شدن

یادداشتی از لقمان قنبری دکتری علوم سیاسی: فراملی‌گرایی (Transnationalism) یکی از نتایج توسعه جهانی‌شدن است. فراملی‌گرایی همچنین به انواع پیوندها و شبکه‌های فرامرزی بین افراد، مشاغل، سازمان‌ها، گروه‌ها و کشورها اشاره دارد که در واقع محدود به قلمرو دولت‌های ملی نیست.
در این راستا باید گفت امروزه دامنه عمل و حوزه تأثیرگذاری جنبش‌های کُردی از چارچوب‌های مرزی دولت-ملت‌ها به عرصه‌های فراملی کشیده شده است.
امروزه کُردها از طریق توسعه ارتباط میان خود، در قالب یک زیرسیستم منطقه‌ای، شبکه‌ای ارتباطی میان روژهلات (کُردستان شرقی)، روژئاوا (کُردستان غربی)، باشور(کُردستان‌جنوبی) و باکور (کُردستان‌شمالی) ایجاد نموده‌اند.
در هر صورت در عصر جهانی‌شدن ابزارهایی چون اینترنت با فشرده‌سازی زمان و مکان، سرعت ارتباطات و پیونده‌ای درون‌سازمانی بـین فعالان و هواداران جنبش را که ازنظر جغرافیایی با یکدیگر فاصله‌دارند، بسیار افـزایش داده اسـت، به‌علاوه پیونده‌ای ضعیف بین فعالان و اعضای جنبش را تقویت، به انتقال باورهـا، آرمان‌ها، نهادها، اهداف و دغدغه‌های جنـبش بـه اعـضا کمک کرده است.
برای مثال امروز در سایه رشد فنّاوری‌های نوین ارتباطی و رسوخ‌پذیری مرزهای سرزمینی تفکرات حزب کارگران کردستان به رهبری عبدالله اوجالان(میان پیروانش به نام سَروک آپو) در چهار بخش اصلی کردستان به‌ویژه در شهرهای روژهلات یا کردستان خاوری (شرق‌کردستان بزرگ) در حال نفوذ است.
برای مثال در پی انتشار خبر دستگیری اوجالان، هوادار او به سفارت‌خانه‌های کشورهای یونان، کنیا، اسرائیل و ترکیه حمله کرده و سفارت‌خانه‌های این کشورها را در اغلب کشورهای اروپایی تصرف کردند.
در ایران نیز شاهد تجمع هــزاران کـُـرد در تهــران در مقابــل ســفارتخانه ترکیــه و دفتــر نماینــدگی ســازمان ملــل، برای محکوم کردن عاملان دستگیری اوجالان(۱۹۹۹) بودیم.
بعلاوه در جریان حمله ترکیه به کُردهای روژئاوا (۲۰۱۸) شاهد برپای تظاهرات گسترده‌ای در شهرهای کرمانشاه، سنندج، بانه، سقز، اشنویه، بوکان، سردشت، جوانرود، ثلاث باباجانی، پاوه جهت محکوم کردن این حملات بودیم.
این واکنش‌ها، محکومیت‌ها و تجمعات خود مصادیقی دیگر از رشد فرامرزی شدن حس همبستگی در میان کُردها و گسترش آن در عصر ارتباطات جهانی می‌باشد.
مثالی دیگر از فراملی شدن آگاهی ملی کُردها به جریان حملات داعش به کوبانی بر می‌گردد. مقاومت مردم کوبانی و حمایت بین‌المللی به‌عمل‌آمده از این مقاومت در سراسر کُردستان دال بر رشد روزافزون همبستگی فوق‌ملی بین کُردها در اقصا نقاط جهان است.
به نقل از کامران متین استاد دانشگاه در دوران اخیر، ایجاد گفتمان سراسری کردی به دلیل پیشرفت در فناوری ارتباطات و پدید آمدن تلویزیون‌های ماهواره‌ای و اینترنت آسان‌تر شده است.
او معتقد است در این مورد، حزب کارگران کردستان بیشترین موفقیت را داشته و توانسته احزاب سیاسی نزدیک به برنامه و استراتژی سیاسی خود را در تمامی بخش‌های کردستان ایجاد کند و دست‌کم در سوریه و ترکیه این احزاب و جریانات اکنون دست بالا را دارند و در ایران هم نیروی مهمی به شمار می‌روند.
هرچند به مختصری از کریم یلدیز نویسنده کتاب«کُردها در ایران؛ گذشته، حال و آینده»، مترجم لقمان قنبری می‌پردازیم کهدر شرح ذیل است:
کریم یلدیز متخصص حل مناقشه، ایجاد صلح، حقوق بشر و حقوق اقلیت‌هاست که در طول دوران حرفه‌ای خود در پروژه‌های متعددی در این زمینه‌ها کار کرده است.
او قبلاً یکی از بنیانگذاران و مدیر اجرایی پروژه حقوق بشر کُرد بود. این نویسنده جوایز متعددی از جمله از کمیته وکلای حقوق بشر برای خدماتش در حمایت از حقوق بشر و ترویج حاکمیت قانون در سال ۱۹۹۶و جایزه حقوق بشر Sigrid Rausing Trust برای رهبری در حقوق بومی و اقلیت در سال ۲۰۰۵ دریافت کرده است. کریم همچنین برنده جایزه عدالت گروبر(Gruber Prize for Justice) در سال ۲۰۱۱ است.
او تجربه گسترده‌ای در زمینه حقوق بشر دارد و فعالانه برای افزایش آگاهی در مورد نقض حقوق بشر در سراسر جهان کار می‌کند و در بسیاری از پرونده‌ها به دادگاه اروپایی حقوق بشر کمک می کند، سمینارهای آموزشی در اروپا و خاورمیانه برگزار می‌کند و به طور منظم در سمینارها و کنفرانس ها مشارکت می‌کند.
او کتاب‌هایی در مورد کردها در عراق، ایران، سوریه، قفقاز، ترکیه و دیاسپورا نوشته است و اخیراً کتابی با عنوان «درگیری کردها: حقوق بشر دوستانه بین‌المللی و مکانیسم‌های پس از مناقشه» را نوشته و منتشر کرده است. آثار او به چندین زبان از جمله ترکی، فنلاندی، آلمانی، اسپانیایی، روسی، کردی، عربی و فارسی ترجمه شده است.
کریم همچنین به عنوان عضو هیئت مدیره و مشاور سایر سازمان‌های حقوق بشر و محیط‌زیست و مشاور بنیاد دلفینا فعالیت می‌کند. همچنین کریم یکی از اعضای انجمن جهانی قلم و یکی از اعضای مؤسس ابتکار Ara Pacis است.
در همین راستا شایان ذکر است که کتاب«کُردها در ایران: گذشته، حال و آینده»، یکی از آثار تألیفی دو نویسنده و پژوهشگر شهیر «کریم یلدیز» و «تانیل بی. تایسی» است که توسط دکتر لقمان قنبری نویسنده و پژوهشگر کُرد ترجمه شده است.
این کتاب برای نخستین ‌بار در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید و مورد توجه بسیاری از علاقه‌مندان حوزه مطالعات کُردی قرار گرفته است.
می‌توان گفت این پژوهش یکی از اولین گزارش‌های جامع در مورد گذشته، حال و آینده کُردها در ایران است. نویسندگان کتاب مروری بر مسائل پیش روی کُردها در داخل کشور ایران و نحوه تأثیرپذیری آنها از تغییرات ژئوپلیتیکی درکشورهای همسایه ایران را ارائه می‌دهند.
کریم یلدیز و تانیل بی. تایسی به رابطه ایران با همسایگانش و غرب، پیامدهای به قدرت رسیدن احمدی‌نژاد و تأثیر ساختار قدرت در نظام جمهوری اسلامی برحقوق بشر، حقوق زنان، حقوق اقلیت های قومی و مذهبی پرداخته‌اند.
این کتاب با مطالعه کُردهای ایران نه در خلأ، بلکه بر اساس موقعیت مکانی که غالباً در بین رقابت های بازیگران همسایه واقع شده‌اند، به بررسی عوامل کلیدی تأثیرگذار بر شکل و محتوای واقعیت کُردهای ایران می‌پردازد.
بحران اشتغال در رشته علوم سیاسی معلول ذهن مسموم و افلیج نمایندگان و کارگزاران نظام سیاسی در مجلس شورای اسلامی و وزارت علوم می‌باشد و در این راستا نیز به نظر می‌رسد برای همگان آشکار شده است که سیاست صبر و انتظار، مکاتبات پی‌درپی، طی کردن مراحل قانونی، لابی‌گیری در مجلس و… برای اشتغال علوم سیاسی حاصلی جزء بی‌ارج کردن دانش آموختگان علوم سیاسی نداشته است و در نتیجه تنها را ممکن و باقی مانده برای دست‌یابی به حق اشتغال دانش آموختگان علوم سیاسی اتخاذ واکنش‌های عملگرایانه میدانی و واقع بینانه است که اتفاقاً امروز نمود بارز آن را در میان معلمان و پرستاران می‌بینیم این در حالی است که فارغ‌التحصیلان علوم سیاسی در مقایسه با آنها یک گام هم عقب تر هستند.
تصور کنید که درمقایسه با رشته علوم سیاسی در حال حاضر فارغ‌التحصیلان بسیاری از رشته‌ها دیگر مشکلی از جهت مسئله اشتغال ندارند یا حداقل مشکل کمتری دارند اما دانش آموختگان علوم سیاسی هنوز در حال مبارزه برای مسئله اشتغال هستند تا چه رسد به مسئله میزان دستمزدها و یا افزایش حقوق که امروزه مسئله و خواسته سایر گروهای شغلی می‌باشد.