سوسن امیری‌پریان گزارشگر و خبرنگار پایگاه تحلیلی-خبری درسانیوز_ آیا شیفت سوم کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی راه‌اندازی خواهد شد تا ایجاد ظرفیت جدید در جهش تولید ایجاد شود و مشکل اشتغال کارگران رفع خواهد شد و جوانان هم در مسیر زندگی و اشتغال قرار خواهند گرفت.
امروز معضل بیکاری جوانان گریبان‌گیر مردم و کشور شده است، اما مبارزه علیه فساد اداری و ایجاد اشتغال یکی راهبردهای اساسی دولت و جامعه جهانی را تشکیل می‌دهد هرچند تاحالا کار چندانی به منظور رفع حداقل این معضل اجتماعی صورت نگرفته است. و از طرف دیگر نیز حجت‌الاسلام محمدابراهیم رئیسی هم درون‌گرا و هم برون‌گراست و تأکید دارند علاوه بر تعامل و رابطه با خارج، شأن و شئون و استقلال ما باید حفظ شود.
ماجرا زمانی آغاز شد که در آبان ماه ۱۴۰۱ در خروجی پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور؛ «خبری مبنی بر اینکه استاندار کرمانشاه از پیگیری سه شیفته شدن کارخانه ایران خودرو کرمانشاه و افزایش ظرفیت اشتغال و تولید خبر داد، قرار گرفت».
استاندار وقت گفت: در قرارگاه ملی اشتغال استان کرمانشاه که به پیشنهاد استان کرمانشاه و تأیید رئیس جمهور، مصوب و اجرایی شده است یکی از پیشنهادهای مهم، موضوع راه‌اندازی شیفت سوم و افزایش ظرفیت تولید و اشتغال این کارخانه بود.
اما هنوز این درخواست بر روی کاغذ مانده و محقق نشده و کارگران در کارخانه در دو شیفت مشغول به فعالیت‌اند.
اگر چه برای اولین بار در مرداد ۱۴۰۱ بود که طرح سه شیفته شدن کارگران در کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی تولیدی کشور برای ارتقا کیفیت تولید و توسعه توان فردی، به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیشنهاد داده شد و مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه‌بیکاری؛ در شهریور سال‌جاری همان سال اجرایی شدن این درخواست را مستلزم تأمین دستمزد و هزینه‌های کارگری دانسته و در مورد می‌افزاید: افزایش زمان کاری بنگاه‌های اقتصادی نیازمند پیش‌بینی و اتخاذ تمهیدات لازم تأمین نقدینگی، بررسی بازار فروش محصولات و توان دستگاه‌هاست و از نظر کارفرمایان افزایش شیفت کاری توجیه فنی و اقتصادی ندارد.
یکی از کارگران در کارخانه تولید خودرو می‌گوید:”زمان شروع به کار در کارخانه از قدرت بدنی خوب برخوردار بودم و بیش ۸۰ کیلوگرم وزن داشتم در تمام این چند سال یکسره در شیفت ۱۲ ساعته بطور مداوم پای دستگاه بودم و نه تنها بدنم فرسوده شده است که وزنم هم نصف شده است و این تنها سرنوشت مت نیست بلکه بقیه همکارانم هم کمابیش به سرنوشت من دچار شده‌اند.
یک کارشناس ارشد اشتغال در باره شیفت کاری در مشاغل می‌گوید: “استفاده از شیفت کاری در اکثر مشاغلی که حساس هستند و یا شغل آنان به دلیل تقاضا کالا و حجم زیاد کار، احتیاج به ساعات بیشتری دارند استفاده می‌شود. پدیده شیفت کاری همچنین در بسیاری از مشاغل خدماتی مانند پزشکی، پرستاری، آتش‌نشانی، نیروی انتظامی، خدمات آب، برق، تلفن، کارخانه‌های خودروسازی، کارخانه‌های مواد غذایی و … وجود دارد و افراد در این نوع مشاغل هم به طور شبانه‌روزی در حال فعالیت هستند.”
بر اساس آمارهای منتشره ۲۵ درصد از کل نیروی کار با پدیده نوبت کاری مواجه‌اندد. با افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به خدمات و صنعتی شدن جوامع، نوبت‌کاری بطور مستمر افزایش یافته است.
با این حال این کارشناس ارشد، ادامه می‌دهد:”شیفت‌های ثابت شب و عصر به فرد اجازه می‌دهد تا زمانش را بر اساس آن تنظیم نماید، اما ممکن است زندگی اجتماعی فرد را مختل کند. افراد شب کار دائمی؛ نسبت به افراد شب کار کسری خواب بیشتری دارند.”
مطابق با ماده ۵۵ قانون کار اگر ساعات کار کارگری طوری باشد که در طول یک ماه چرخش داشته باشد به صورتی که نوبت‌های کار وی در صبح یا عصر یا شب واقع شده باشد به این نوع کار نوبت کاری و شیفت‌کاری گفته می‌شود.”
با این اوصاف این کارشناس ارشد اشتغال؛ در باره طرح سه شیفته شدن واحدهای صنعتی تولیدی توضیح می‌دهد: “دغدغه اصلی، اشتغال جوانان است و با وجود پدیده شوم بیکاری و عدم شغل مناسب جرائم عدیده در شرف وقوع است. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در هر کشوری بر اساس اهداف بلند مدت و کوتاه مدت برای جمعیت خود از بدو تولد تا مدرسه و دانشگاه و اشتغال پایدار جوانان، برنامه‌ریزی می‌کنند.”
این کارشناس مشاور اشتغال؛ در بحث معضل بیکاری که گریبان جوانان را گرفته است و نیز فراهم شدن زمینه اشتغال پایدار می‌گوید: “با توجه به نیروی کار جوان و جویای کار؛ می‌توان از طریق وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی واحدهای تولیدی صنعتی که کارگران آن در قالب دو شیفت ۱۲ ساعته کاری چرخی کار می‌کنند شناسایی شوند. و با فراهم شدن سه شیفت‌کاری ۸ ساعته افراد بسیاری وارد چرخه تولید و کار می‌شوند و با مطالعه در خصوص افزایش تولید و نحوه بازار فروش آن برنامه‌ریزی شود.”
این کارشناس از مزایای اجرای طرح سه شیفته شدن واحدهای تولیدی را بالا رفتن کمی و کیفی محصولات تولید شده و ارتقا توسعه زندگی فردی کارگران می‌داند و در این باره توضیح می‌دهد: “با سه شیفته شدن نیروی کار؛ میزان ساعات کار کارگران در واحدهای تولیدی -صنعتی از ۱۲ ساعت به ۸ ساعت تقلیل می‌یابد و نیروی کار؛ که ساعت‌ها در کارخانه پای دستگاه‌های تولیدی سر پا ایستاده توانش فرسوده شده و این خستگی نه تنها مستقیم جسم و جانش را نشانه رفته است بلکه بر کیفیت محصول تولیدی هم اثرگذار است.”
این کارشناس مشاور اشتغال در مورد سرمایه‌گذاری فعالان اقتصادی در کرمانشاه بیان می‌کند: “در این زمینه وجود بانک اطلاعاتی امری بدیهی است و سال‌ها پیش معاونت سابق جهاد سازندگی با جمع‌آوری تمام اطلاعات مربوط به واحدهای تولیدی صنعتی در کرمانشاه از میزان تولید تا بازار فروش؛ این امکان برای افرادی که مایل به سرمایه‌گذاری در باره تولید کالایی خاص بودند با دسترسی به سایت اطلاعاتی؛ این امکان برایش فراهم بود که تصمیم‌گیری کند.”
اکنون باید منتظر ماند که متولیان امر چه تمهیداتی در مورد طرح سه شیفته شدن واحدهای صنعتی تولیدی اندیشیده‌اند؟
